२०८० बैशाख १६ गते, शनिबार

काठमाडौं । इजिप्टको पुरातात्विक मन्त्रालयले बुधबार जारी गरेको विज्ञप्ति अनुसार लाल सागर नजिकैको बेरेनिसको पुरानो बन्दरगाहमा महात्मा बुद्धको मुर्ति फेला परेको छ । यो बुद्धको मुर्ति दोस्रो शताब्दीको बताइन्छ । यो महत्त्वपूर्ण खोजले रोमन साम्राज्य र भारत बीच व्यापार सम्बन्ध रहेको संकेत गर्छ। ७१ सेन्टिमिटर अग्लो मूर्तिको वरिपरि आभा छ र यसको छेउमा कमलको फूल देखिन्छ।
विज्ञप्तिमा पोल्याण्ड-अमेरिकी मिसनले उक्त मूर्ति फेला पारेको जनाएको छ। विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘बेरेनिसको प्राचीन मन्दिरमा उत्खननका क्रममा रोमन कालको मूर्ति फेला परेको छ। समाचार एजेन्सी एएफपीसँग कुरा गर्दै, इजिप्टको पुरातात्विक सर्वोच्च परिषद्का प्रमुख मुस्तफा अल-वाजिरीले भने, “यो खोजले रोमन साम्राज्यको समयमा इजिप्ट र भारत बीचको व्यापार सम्बन्धको अस्तित्वको महत्त्वपूर्ण संकेत दिएको छ।”
अन्वेषकहरूले पत्ता लगाएको बुद्धको मूर्तिको दाहिने पट्टिको भाग र दाहिने खुट्टा हराइरहेको छ। ७१ सेन्टिमिटर (२८ इन्च) अग्लो बुद्ध मूर्तिलाई आभाले घेरिएको छ र यसको छेउमा कमलको फूल पनि देखिन्छ।
वजीरीले भने कि बेरेनिस रोमन युगको इजिप्टको सबैभन्दा ठूलो बन्दरगाह थियो। यस बन्दरगाहबाट भारत र विश्वका अन्य देशबाट इजिप्टमा मसला, बहुमूल्य पत्थर, कपडा र हात्तीको दाँत आउने गर्दथ्यो ।
बन्दरगाहमा सामान आइपुगेपछि मरुभूमि हुँदै नाइल नदीमा ऊँटमा ढुवानी गरिन्थ्यो। आयातित सामानहरू इजिप्टको दोस्रो ठूलो सहर अलेक्जान्ड्रिया र त्यहाँबाट रोमी साम्राज्यको बाँकी भागमा पठाइयो।
मिसनका पोलिश टोलीका निर्देशक मारिउज ग्विज्दाले भने कि बुद्ध मूर्ति इस्तानबुलको दक्षिणी क्षेत्रबाट उत्खनन गरिएको ढुङ्गाबाट बनेको हुन सक्छ वा बेरेनिसमा स्थानीय रूपमा बनाइएको हुन सक्छ र भारतका धनी व्यापारीहरूले इजिप्टको मन्दिरलाई उपहार दिएको हुन सक्छ।
पुरातत्वविद्हरूले मन्दिरको उत्खननका क्रममा रोमन सम्राट मार्कस जुलियस फिलिप्स (२४४ देखि २४९) को समयको संस्कृतमा शिलालेख पनि फेला पारेको खुलासा गरेका छन् । मिसनमा रहेको अमेरिकी टोलीका निर्देशक स्टिभन साइडबोथमले भने, ‘संस्कृतमा लेखिएको यो शिलालेख बुद्धको मूर्ति जुन कालखण्डमा बनेको हो, त्यस समयको नभएको देखिन्छ । सायद यो धेरै पुरानो हो किनभने मन्दिरमा उत्खनन गर्दा हामीले धेरै शिलालेखहरू पनि फेला पारेका छौं। यी शिलालेखहरू प्रथम शताब्दीका हुन्।’ कोविड महामारीले इजिप्टको पर्यटनमा धेरै नोक्सान पुर्याएको छ। इजिप्टको अर्थतन्त्रको १० प्रतिशत पर्यटनले ओगटेको छ। हालैका वर्षहरूमा इजिप्टले आफ्नो पर्यटन पुनरुत्थान गर्न धेरै कदम चालेको छ। – एजेन्सी