२०८१ चैत्र १८ गते, सोमबार

काठमाडौँ । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीका स्थायी समिति सदस्य अनिल सीले विकल्प वर्तमान संकटको समाधान नेपाली विशेषताको समाजवाद भएको ठोकुवा गरेका छन् । २५औँ जेलब्रेक दिवसका अवसरमा अखिल नेपाल महिला संघ (क्रान्तिकारी) द्वारा आइतबार आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै नेता अनिल सीले सो ठोकुवा गरेका हुन्।
उक्त कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै नेता अनिल सीले भने- ‘नेपालमा राजा पनि हुदैन, यथास्थितिको गणतन्त्रमा पनि रहन सक्दैन । यसको विकल्प समाजवाद हो । नेपाली विशेषताको समाजवादमा जाँउ । समाजवादका बारेमा हामी जनमत संग्रहका लागि तयार छौँ ।’
नेता अनिल सीले कमल थापा, नवराज सुवेदी र लोकेन्द्र बहादुर चन्द लगायतलाई मल्लिक आयोगले अपराधी करार गरेको र कारवाही लागि सिफारिस गरेको बताउँदै उनीहरुलाई मल्लिक आयोगको प्रतिवेदन अनुसार कारवाही हुनुपर्ने बताए । उनले भने- ‘राजाको शासनमा उपाध्यक्ष हुने, जनतालाई दमन गर्ने, अहिले आएर फेरि राजतन्त्रका नाममा अराजकता फैल्याउने, यो नेपाली जनताका लागि सैय हुँदैन । ‘हामी मल्लिक आयोगको प्रतिवेदन खोजेर सार्वजनिक गर्छौँ । सरकारलाई त्यही आयोग अनुसार कारवाहीको माग गर्छौँ ।’
नेता अनिल सीले जनयुद्धका कारण नेपालमा राजतन्त्रको अन्त्य भएको बताउँदै नेपालमा अब शाही राजा फर्किन नसक्ने ठोकुवा गरे । उनले भने- ‘नेपालमा राजाको बंश नास भइसकेको छ । संवैधानिक रुपमा पनि नेपालमा राजाको बंश छैन, व्यवहारत हुने कुरै भएन । ‘नेपालमा नभएको बंश खोजेर हुँदैन । राजा चाहिने भए बेलायतबाट लिएर आए हुन्छ, कतारबाट ल्याए पनि हुन्छ । उनीहरुका एक भाईलाई ल्याएर गद्दिमा राखेमात्र हो ।’
नेता अनिल सीले प्रबिन गुरूङको हत्यारा , मुर्ति चोर, नविता, सुनिताका बलत्कारी हत्यारालाई राजा मान्न नसकिने उल्लेख गर्दै विदेशीको बुई चढेर अपराधिलाई राजा बनाउन नसकिने बताए । उनले जनतालाई अगाडिको विकल्प दिनुपर्ने धारण राख्दै भने- ‘नेपालमा राजा पनि हुदैन, यथास्थितिको गणतन्त्रमा पनि रहन सकिदैन । यसको विकल्प समाजवाद हो । नेपाली विशेषताको समाजवादमा जाँउ । समाजवादका बारेमा हामी जनमत संग्रहका लागि तयार छौँ ।’
नेता अनिल सीले जनयुद्धले राजतन्त्र गए पनि आर्थिक परिवर्तन नभएको बताए । उनले आर्थिक अवस्थामा परिवर्तन नुहँदा र नेताहरूले जनअपेक्षा अनुसार काम नगर्दा असन्तुष्टि बढेको बताए ।
यसैगरी, नेता अनिल सीले नेपालको राजनीतिमा महिलाको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको उल्लेख गर्दै जनयुद्धमा पनि महिलाको भूमिका महत्वपूर्ण रहेको बताए। उनले जेलेब्रेक जनयुद्धकै कडी भएको बताए ।
यसैगरी, सोहि कार्यक्रममा बोल्दै नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीकी स्थायी समिति सदस्य शिलु सीले मर्न तयार भएकाले जेलब्रेक सम्भव भएको बताइन् । उनले आफूहरु ६ जना मर्नका लागि तयार भएकाले जेलब्रेक सम्भव भएको बताउदै प्रहरीको नियमित निगरानी, दिउँसोको समय, खुल्ला चौरमा अरु कैदिबन्दी शंका गर्न नदिई सुरुङ खन्नु चुनौतिपूर्ण काम भएको बताइन् । उनले भनिन – ‘हामी ६ जना मर्न तयार नभएको भए जेल ब्रेक सम्भव थिएन । हामी मर्न तयार भयौँ र प्रतिवद्ध भएर योजना बनाउन लाग्यौँ । हाम्रो यो योजनाको सामान्य जानकारी पनि प्रशासनले पाउँदा हामी मर्ने निश्चित थियो । ६ जनामध्ये १ जनाले मिस्टेक गर्दा पनि हाम्रो ज्यान खतरामा थियो । हामी सबैको टिमवर्कले जेलब्रेक सम्भव भएको हो ।’
नेता शिलु सीले जनयुद्ध नभएको भए आफूले जेलब्रेकको अवसर नपाउने समेत बताउदै भनिन – ‘महिलाले पनि बन्दुक बोल्न सक्छन् भन्ने स्थापित जनयुद्धले गर्यो, जनयुद्धमा महिला सहभागी नभएको भए माओवादीलाई नियन्त्रण गर्न सकिन्थ्यो भन्ने स्थितिमा राज्य पुगेको थियो । जनयुद्ध नभएको भए कहाँको जेलब्रेक गर्नु, कहाँको हतियार बोक्नु ?’
नेता शिलु सीले मान्छेले चाहियो भने हर कुरा सम्भव हुने बताउँदै चुनौतीको सामाना गर्नसके सफलताको शिखरमा पुग्न सकिने बताइन । उनले जनयुद्ध र गणतन्त्रका बारेमा अहिले बहस भइरहेको बताउँदै यसको बहस गर्ने अधिकार उनीहरमा नभएको बताइन् ।
नेता शिलु सीले जनयुद्धको भनेको के हो ? भन्ने थाहा नभएको ज्ञानेन्द्र शाहीले विरोध गरेकाे उल्लेख गर्दै भनिन्- ‘ज्ञानेन्द्र शाहीलाई थाहा छ जनयुद्ध के हो ? उनीहरूलाई राजतन्त्र चाहियो भनेर बोल्न दिने अधिकार जनयुद्धले दिएको हो भन्ने हेक्का राखुन् । जनयुद्ध नभएको भए उनी अहिले कहाँ के गर्दै हुन्थे, उनलाई नै थाहा छैन ।’
नेता शिलु सीले राजतन्त्रकी गणतन्त्र भनेर बहसको त कुरै छोडौँ तुलनासमेत नहुने बताइन् । उनले पछाडि फर्किने कुरामा जनताको चासो नभएको र नेकपाले यसको विकल्प दिएको बताउदै भनिन – ‘नेपाली जनताले गणतन्त्र, समाजवाद हुँदै साम्यवादमा जानका लागि हतियार उठाएका हुन् । जनता फेरि सामान्ती व्यवस्था चाहँदैनन् । अब नेपाललाई समाजवादी गणतन्त्रमा लिएर जाने हो । हामीले नेपाली विशेषताको समाजवाद भनेका छौँ । अरु पार्टीले पनि समाजवाद भनेका छन् । उहाँहरुले भनेको समाजवाद कस्तो हो ? बरु त्यसमा बहस गर्न सकिन्छ । तर राजा फर्काउने कुरा सम्भव छैन ।’
सो कार्यक्रममा नेकपाका पोलिटब्युरो सदस्य खुमा सी, वामपन्थी महिला नेतृ शान्ता मानवी, नेकपा नेतृ सोममाया सीले नेपालको महिला आन्दोलन र जेलब्रेकका बारेमा चर्चा गरेका थिए । अनेमसंघ (क्रान्तिकारी) की अध्यक्ष बन्धु सीको अध्यक्षतामा सम्पन्न कार्यक्रममा कार्यक्रमको संचालन उपाध्यक्ष भृकुटी सीले गरेकी थिइन् भने उपस्थित सबैलाई महासचिव राजकुमारी सीले स्वागत मन्तव्यमार्फत स्वागत गरेकी थिइन् ।
२०५७ साल चैत १७ गते उमा सीको नेतृत्वमा कमला नकर्मी, रिता थापा, सन्जु अर्याल, एन्जिला बिक र मिना मरठ्ठले सुरुङ खनेर गोर्खा जिल्लाको जेल ब्रेक गरेका थिए । उनीहरुमध्ये एन्जिला बिक र मिना मरठ्ठले जनयुद्धमै सहिद भएको थिए भने बाँकी समाजवादी आन्दोलनमा सक्रिय छन् ।