माओको जन्मजयन्ती मनाउनुको अर्थ अपुरो रहेको कार्यभार पुरा गर्ने प्रतिबद्धता गर्नु पनि हो । चीनको हुनान प्रान्तको साओसानमा सन् १८९३ दिेस्मबर २६ मा जन्मेका माओ चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी संस्थापक मध्य एक थिए । उनी चीनको कहुचर्चित लामो अभियान, जापानविरोधी युद्ध -सन् १९३७-१९४५) र जनमुक्ति युद्ध -सन् १९४६-१९५०) का नेता एवं नयाजनवादी गणतन्त्र चीनका संस्थापक अध्यक्ष थिए । उनी क्रान्तिपछि चीनलाई समाजवादी बाटोमा लैजाने वा पुँजीवादी बाटोमा भन्ने प्रश्न टडकारो बनिरहेको बेला सुरु भएको महान् र्सवहारा साँस्कृतिक क्रान्तिको वास्तविक नेता पनि थिए । उनी संसारभरिका राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलनका प्रेरणाका अजस्र स्रोत समेत हुन् । माओ विश्व इतिहासकै महापुरुष मधय एक बन्न पुग्नुभएको छ । दर्शनका क्षेत्रमा विकास गरेको एकता-संर्घष्ा-रुपान्तरणको नियम, दुइ एकमा संयोजन होइन एक दुइमा विभाजन हुन्छ भनि द्वन्द्ववादको उक्त नियमको विस्तार, राजनैतिक अर्थशास्त्रको क्षेत्रमा रुसी समाजवादी मोडेलका कतिपय नीतिको आलोचना एवं ँदुइ खुट्टामा टेकेर हिँड्ने नीति’, ँराजनीतिलाई पक्र, उत्पादन बढाउन’ भन्ने मान्यता र वैज्ञानिक समाजवादको क्षेत्रमा दिर्घकालिन जनयुद्धको सैनिक रणनीति, नयाँ जनवादी राज्य व्यवस्थाको मोडेल र र्सवहारा अधिनायकत्व अर्न्तर्थगत निरन्तर क्रान्तिको सिद्धान्त आदि मार्क्सवाद-लेनिनवादको विकासमा माओका र्सार्वभौम योगदानहरु थिए ।, त्यसैले आज संसारभरका माओवादीहरुलेृ मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादलाई आफ्नो मार्गनिर्देशक सिद्धान्तको रूपमा मनाउँदै आएका छन् र गत २६ दिसेम्बरका दिनलाई संसारभरिका माओवादी क्रान्तिकारीहरुले माओको १२१ औं जन्मजयन्ती भव्यताका साथ मनाउँदै क्रान्तिप्रति प्रतिबद्धता जाहेर गरे । युकमरेड माओत्सेतुङ विश्व र्सवहारा वर्गका महान नेता एवं चीनिया कम्युनिष्ट पार्टीी शिक्षाध्यक्ष एवं माओवादका प्रवर्तक हुनुहुन्छ । क. माओत्सेतुङका जन्म २६ डिसेम्बर १८९३ मा हुनान प्रान्तको स्याङतान जिल्लाको पहाडी गाउँ साओ साङचुङमा एक मध्यमा वर्गीय किसान परिवरमा भएको थियो । करमेड माओ चीनिया कम्युनिष्ट पार्टीीे अध्यक्ष एवं एउटा सामन्ती तथा अर्ध औपनिवेशिक मुलुकमा गरिने नयाँ जनवादी क्रान्ति अर्थात् नयाँ खाले पूँजीवादीजनवादी क्रान्तिका सिद्धान्तकार, रणनीतिज्ञ, योजनाकार एवं प्रयोगकर्ता समेत हुनुहुन्छ । दर्ीघकालिन जनयुद्ध, छापामार युद्ध, गुरिल्ला बार, ग्रामीन इलाकाहरूम आधार इलाकाहरूको निर्माण, गाउदेखि शहर घेरेर केन्द्रीय सत्ता कब्जा गर्ने रणनीतिक योजनाकार र प्रयोगकर्ताका रुपमा क. माओलाई लिइन्छ । कमरेड माओले चीनिया समाजभित्र चलेको भीषण दुइ लाइन संर्घष् र विचारधारात्मक अर्न्तसंर्घषको सफल नेतृत्व मात्रै गर्नु भएन ती समस्या र फरक विचारहरूलाई विधिवत र पद्धतिपूण् तरिकाले हल गर्दै, नयाँ क्षेत्रको क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी निर्माण गरेर त्यसको नेतृत्व समेत गर्नु भयो । क. माओको नेतृत्वमा सन् १९४९ अक्टुबर १ का दिन महान चीनिया नयाँ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न भएको घोषण क.माओद्वारा गरियो । त्यसपछि चीन एउटा नयाँ युगमा प्रवेश गर्यो ।

क. माओका संगठनात्मक संलग्नताः
य सन् १९१८ अप्रिलमा छाइ हसन र अन्यसँग मिलेर छाङशामा नौलो जनसमाजको स्थापना गर्नुभयो ।
य सन् १९१९ मे ४ देखि उहाँ मार्क्सवादको सर्म्पर्कमा गई त्यसलाई अँगाल्न थाल्नुभयो ।
य सन् १९१९ अक्टोबर ५ मा कमरेड माओकी आमाको मृत्यु भयो । सन् १९२० को शरदमा छाङशामा कम्युनिष्ट समूह गठन गर्नुभयो । सन् १९२१ जुलाइमा सम्पन्न चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीीे प्रथम महाधिवेशनमा भाग लिनुभयो र क.पा. कोसंस्थापक सदस्य हुनुभयो । साथै चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी हुनान क्षेत्रीय पार्टर्ीीमितिको सचिव बन्नुभयो ।
य सन् १०२३ र १९२४ को जनवरीमा आयोजित कोमिन्ताङको प्रथम र द्वितीय महाविधेशनमा उहाँ केन्द्रीय कार्यकारी समितिको वैकल्पिक सदस्यमा निर्वाचित हुनुभयो ।
य सन् १९२३ नोभेम्बरमा क. माओलाई चि.क.पा. केन्द्रीय समितिको किसान आन्दोलन आयोगको सचिवमा नियुक्ति गरियो ।
य सन् १९२७ अगस्त ७ मा चि.क.पा. को केन्द्रीय समितिको जरुरी बैठक बसी छन् तु श्युको दक्षिणपन्थी आत्मर्समर्पणवादलाई अन्तय गरी क्वोमिन्ताङको संगठित काटमार अभियान विरुद्ध कृषि क्रान्ति र सशस्त्र प्रतिरोध गर्ने नीति लियो र यसै बैठकले माओलाई केन्द्रीय राजनीतिक व्यूरोको वैकल्पिक सदस्यमा निर्वाचित गर्यो ।
य सन् १९२७ सेप्टेम्बर ९ मा हुनान चिङकाङसानमा माओले शरदे बाली व्रि्रोहको नेतृत्व गर्नुभयो ।
य सन् १९२८ अप्रिलमा चु तेहका व्रि्रोही फौजसँग मिलेर मजदूर किसान क्रान्तिकारी सेनाको निर्माण गर्नुभयो र पछि यसको नाम चिनियाँ मजदूर किसान लालसेना राखियो । क. माओ यसको राजनीतिक प्रशिक्षण -प्रतिनिधि) र मोर्चा समितिको सचिव हुनुभयो भने चु तेह सैनिक कमाण्डर हुनुभयो ।
य सन् १९३१ नोभेम्बरमा चिनियाँ सोभियत गणतन्त्रको केन्द्रीय अस्थायी सरकारको उद्घाटन भयो र क. माओ अध्यक्षमा निर्वाचत हुनुभयो ।
य सन् १९३३ मा माओ पार्टीीेन्द्रीय समितिको राजनीतिक व्यूरो सदस्य बन्नुभयो ।
य सन् १९३४ अक्टोबर चि.क.पा. केन्द्रीय समिति र पहिलो मोर्चा सेनाले लम्बे अभियान -२५००० माइल) को बाटोलियो ।
य सन् १९३६ डिसेम्बरमा केन्द्रीय क्रान्तिकारी सैनिक आयोगको गठन भयो र क. माओ अध्यक्ष बन्नुभयो ।
य सन् १९४३ मार्चमा क. माओ केन्द्रीय समिति राजनीतिक व्यूरोको अध्यक्षमा निर्वाचित हुनुभयो ।
य सन् १९४५ मार्च अपिलमा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी सातौं महाविधेशन सम्पन्न भयो । महाधिवेनले चि.क.पा. को मार्गनिर्देशक सिद्धान्त मार्क्सवाद लेनिनवाद र माओविचारधारा स्वीकार गर्यो र माओलाई चि.क.पा. केन्द्रीय समितिको सर्वोच्च पद अध्यक्षमा निर्वाचित गर्यो ।
य सन् १९४९ सेप्टम्बर चिनियाँ जनराजनीतिक सल्लाहकार समितिको अधिवेशनले क. माओलाई केन्द्रीय जनसरकारको अध्यक्षमा निर्वाचित गर्यो र उहाँले सन् १९४९ अक्टोबर १ मा तेनआनसेन रोष्टमबाट गणतन्त्र चीनको स्थापनाको घोषणा गर्नुभयो ।
य सन् १९५४ सेप्टेम्बर गणतन्त्त चीनको संविधान पारित भयो र क. माओलाई जनवादी गणतन्त्र चीनको पहिलो अध्यक्षमा निर्वाचित गरियो ।
सन् १९५६ मा चीनले सामाजवादमा प्रवेश गर्यो । त्यसै वर्षचिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी आठौं राष्ट्रिय महाधिवेशनको आयोजना गरियो । त्यस महाधिवेशनले न्यू शाओ चिले पेस गरेको संशोधनवादी पूँजीवाद कार्यदिशा पारित गर्यो । त्यस परिघटनाले चीनियाँ समाजवाद भित्र प्रतिक्रान्ति निम्त्यायो । ल्यू शाओ चि को विचार वर्ग संर्घष्ालाई परित्याग गर्ने र पूँजीवादी बाटो अंगाल्ने बर्नास्टिन, कार्ल काउत्सकी, बुखारिन जस्ता संशोधनवादी गद्धारहरूले अघि सारेको बाटो भन्दा कुनै पनि अर्थमा भिन्न थिएन । त्यसपछि तेङ सियाओ पिङले ल्याएको “बिरालो सेतो होस वा कालो भएर फरक पर्दैन मुसा मारे हुन्छ ।” भन्ने तर्कका आडमा ल्याएको पुँजीवादी कार्यदिशाका विरुद्ध माओले वैचारिक संर्घष्ाका नेतृत्व समेत गर्नुभयो । माओले चीनमा पूँजीपति वा र्सवहारा वर्ग कसले जित्ने भन्ने टुंगो लागि सकेको छैन, त्यसकारण वर्ग संर्घष्ालाई नबिर्स भनेर आहृवान गर्दै पार्टीीई कसरी क्रान्तिकारी बनाइराख्ने विषयलाई जोड दिनुभयो । वैचारिक तथा राजनीतिक कार्यदिशा सही वा गलत हुनुले सबै कुराको निर्धारण गर्दैछ भन्ने माओको भनाइले पनि क्रान्तिकारी पार्टर्ीीनर्माणको विषय सही विचारसीत जोडिएको हुन्छ भन्ने कुरालाई पुष्टि गर्दछ ।
क्रान्तिकारी पार्टीीनर्माणका निम्ति माओले “पूँजीवादी अड्डामाथि बम बषाऊ” व्रि्रोह गर्नु जनताको अधिकार हो, भन्ने नाराका साथ पार्टी उच्च ओहोदामा पुग्न सफल भएका संशोधनवादी गद्धारहरूका विरुद्ध सन् १९६६ मा महान र्सवहारा साँस्कृतिक क्रान्तिको शुरुवाट गर्नुभयो । माओले “र्सवहारा अधिनायकत्व अन्तरगत क्रान्तिलाई जारी राख”, समाजवादको अवधिभर वर्गसंर्घष्ा विद्यमान रहछ भन्ने कुरालाई अति जोड दिएर उठाउनु भएको थियो । यो सबै कुरा क्रान्तिकारी पार्टीीनर्माणका निम्ति वैचारिक आधार थिए । माओले आफ्नो जीवनभर संशोधनवाद विरुद्धको संर्घष्ालाई कहिल्यै कमि हुन दिनु भएन ।
यसै गरी आफ्नो सारतत्वमा नयाँ जनवादी क्रान्ति, महान बहस हुँदै महान र्सवहारा साँस्कृतिक क्रान्तिसम्म आइपुग्दा माओले केवल मार्क्सवाद – लेनिनवादको रक्षा मात्र गर्न भएन बरु ती सिद्धान्तहरूलाई तत्कालिन चीनिया विशेषतामा आधारित रहेर सिर्जनशील ढंगले लागु गरेर त्यतिबेला मार्क्सवाद – लेनिनवाद – माओ विचारलाई मार्क्सवाद – लेनिनवाद – माओवको तेश्रो र नयाँ उचाइमा विकास गर्नु भयो र नयाँ ढंगको क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी निर्माणका लागि बलियो वैचारिक, सैद्धान्तिक आधार खडा गर्नुभयो । अतः यसरी माओले क्रान्तिकारी पार्टीीनर्माणको निम्ति विश्व र्सवहारा वर्गलाई अविस्मरणीय शिक्षाप्रद योगदान गर्नुभयो ।
यस्तै क्रममा सन् १९७६ नोभेम्बर ९ का दिन विश्व र्सवहारा वर्गका महान नेता, माओवादका पर््रवर्तक तथा चीनिया कम्युनिष्ट पार्टी शिक्षाध्यक्ष कमरेड माओत्सेतुङको ८३ वर्षो उमेरमा निधन भयो । क. माओको निधनले विश्व र्सवहारा वर्गलाई अपुरनीय क्षति पुर्यायो । विश्व र्सवहारा वर्गले आफ्नो महान नेता, गुरु र एउटा महान सिद्धान्तकारलाई गुमाउन बाध्य भयो । माओको मृत्यु भएको ठिक एक महिना पछि चीनमा संशोधनवादी गद्धार तेङ गुटले सत्ताकब्जा गर्न पुग्यो र प्रतिक्रान्ति गर्यो । चीनमा पूँजीवादको स्थापना गर्यो । चीनमा यसरी संशोधनवादीहरूले समाजवादमाथि प्रतिक्रान्ति गरेर पुँजीवादको स्थापना गरेपछि विश्व र्सवहारा वर्गले ठूलो धक्का खानु पर्यो ।
यसरी आज जन्मको हिसाबले क. माओ चीनिया भूमिमा उदायको १२० वर्षपूरा भएको छ भने मृत्युको हिसाब ले ३७ वर्षपूरा भइसकेको छ । यति लामो अवधि पार गरिसक्दा सम्म पनि माओको विचारहरू, माओका योगदानहरू र माओवाद तथा माअेका अन्तरवस्तुहरूबारे आज विश्व र्सवहारा वर्गका लागि उत्तिकै खाँचो र आवश्यक छन् । विश्व र्सवहारा क्रान्तिका लागि माओवादका अन्तरवस्तुहरूको उत्तिकै सान्दर्भिकता छ । किनकि आजको युगको विश्व साम्राज्यवाद र विश्व र्सवहारा क्रान्तिको भीषण संर्घषको युग हो । विश्व साम्राज्यवादलाई परास्त नगरिकन, यसलाई जरैदेखि उखेलेर नफ्याकेसम्म विश्व र्सवहारा वर्गको आफ्नो क्रान्तिको मुक्ति यात्रालाई समग्र मानव जातिको मुक्तिको यो महान यात्रालाई पूरा गर्न सम्भव छैन । त्यसैले अहिले पनि विश्व र्सवहारा वर्गले आफ्नो वर्गको र सिंगै मानव जातिको मुक्ति यात्रालाई विजयमा पुर्याउनका निम्ति माओवादका अन्तरवस्तुहरूलाई आत्मसात गर्ने ती अन्तरवस्तुहरूलाई आ आफ्ना विशेषताहरू सिर्जनशील ढंगले लागू गर्ने, र माओका योगदानहरूलाई संरक्षण गर्नु उत्तिकै जरुरी छ ।
हामीले अर्थात् नेकपा – माओवादीले नवसंशोधनवादसीत सम्वन्ध विच्छेद गरेर नयाँ ढंगको क्रान्तिकारी पार्टीीेपालको तात्कालिन अवस्थामा पुनर्गठन गरेको ठिक १८ महिना मात्रै पूरा भएको छ भने आफ्नो एतिहासिक सातौ राष्ट्रिय महाधिवेशनबाट जनयुद्धको गमा जनव्रि्रोहको कार्यदिशा पारित गरेको ठिक एक वर्षमात्रै पूरा भएको छ । नेकपा – माओवादी नेपाली र्सवहारा वर्गको सबैभन्दा उच्चस्तरको सँगठित राजनीकि अग्रदस्ता हो । यो पार्टीार्क्सवाद लेनिनवाद – माओवादको पथपर््रदर्शक र मार्गदर्शनमा संचालित नेपाली नयाँ जनवादी क्रान्तिको निर्णायक नेतृत्वदायि शक्ति पनि हो । नेपाली नयाँ जनवादी क्रान्तिको एतिहासिक कार्यभार पूरा गर्ने अभिभारा पनि यही पार्टी काँधमा आएको छ । यो महान जिम्मेवारी पूरा गर्नु नेकपा – माओवादीको प्रमुख कर्तव्य बन्न पुगगेको छ । इतिहासले सुम्पेको यो जिम्मेवारी नेपाली र्सवहारावर्गको अग्रदस्ता र नेता भएकै नाताले नेकपा – माओवादीले जसरी पनि पूरा गर्नैपर्ने हुन्छ ।
नेपाल अहिलेसम्म पनि अर्धसामन्ती र नवऔपनिवेशिक अवस्थामै छ । यस अवस्थामा रहेको मुलुकमा गरिने क्रान्ति भनेको नयाँ जनवादी क्रान्ति अर्थात् नयाँ खाले पूँजीवादी क्रान्ति नै हो । नेपाली नयाँ जनवादी क्रान्तिले मात्र नेपाल र नेपाली जनतालाई मुक्त र स्वाधिन तुल्याउने छ । हाम्रो पार्टी सातौं महाधिवेशनले पारित वरेको जनयुद्धको जगमा जनव्रि्रोहको क्रान्तिकारी कार्यदिशालाई भर्खरै सम्पन्न हाम्रो पार्टी – माओवादीको तेश्रो पूण् बैठकले थप परिमार्जन गरि घोषित जनव्रि्रोहलाई क्रियान्वयनमा ल्याउनको निम्ति पार्टी सात तयारी पूरा गर्दै अगाडि बढ्ने र शहरलाई जनव्रि्रोहको केन्द्र भाग बनाउने र गाउँलाई पुनः आधारक्षेत्रका रुपमा विकास गर्ने निर्ण्र्ागरिसकेको छ । यस अवस्थामा हामीले हाम्रा कार्यभारलाई पुरा गर्नका निम्ति र हामी माओवादी भएकै नाताले र हाम्रो पार्टी माओवादी मार्क्सवाद – लेनिनवाद – माओवादको पथप्रदर्शक र मार्गनिर्देशनमा संचालित रहँदै आएको पार्टी नाताले समेत क. माओको १२१ औं स्मृति दिवस दिवस भनाइरहेको यो अवस्थामा माओवादका अन्तरवस्तुहरूलाई दह्रोसीत पक्डने र आत्मसात गर्ने, ती अन्तरवस्तु र शिक्षालाई नेपाली जनवादी क्रान्तिको आजको नेपालको विशिष्टतामा आधारित भउर सिर्जनशिलतामा आधारित भएर लागु गर्दै जाने र क. माओका योगदानहरूलाई संरक्षण गर्न जरुरी हुन्छ । माओवादका अन्तर वस्तुहरूलाई आत्मसाथ नगरिकन, ती अन्तरवस्तुहरूलाई दह्रोसीत नपक्डिन र क. माओका योगदान र शिक्षाहरूको संरक्षण नगरिकन हामी सच्चा माओवादी क्रान्तिकारी बन्न सक्तैनौं र नेपाली क्रान्तिको ऐतिहासिक कार्यभार पनि पूरा गर्न सक्तैनौ । अतः यसै सेरोफेरोमा आधारित रहेर योलेख लेख्ने प्रयत्न गरिएको छ ।
डिसेम्बर २६ गतेका दिन विश्वर्सवहारा क्रान्तिका नायक माओत्सेतुङको जन्म जयन्ती विश्वभरका र्सवहारा श्रमजीवी जनताले एउटा उत्सवको रुपमा मनाउँदै आएका छन् । भिन्न देश, काल र भिन्न परिस्थितिमा मौलिक तरिकाले मार्क्सवाद – लेनिनवादको सफल प्रयोग गर्दै करोडौं चीनिया जनतालाई युगौदेखिको शोषण र उत्पीडनबाट मुक्ति दिलाउन सफल माओत्सेतुङको सम्झना नेपालका क्रान्तिकारीहरूले पनि क्रान्तिको उत्प्रेरणा जगाउने उतसवको रुपमा गर्दै आएका छन् । विश्व र्सवहारा वर्गको मुक्तिको दर्शन मार्क्सवादको तिनबाटै संघटक अंगमा माओले पुर्याउनु भएको युगान्तकारी योगदानको कारण उत्सव संसारका श्रमजीवि जनगणका लागि निरन्तर स्मरणीय क्रान्ति नायक बनिरहनु भएको हो ।
मानव समाजको विकासक्रममा उन्नाइसौं शताबिदको दुनियाँलाई बुझ्ने र बदल्ने दर्शन मार्क्सवादको जन्म भएपछि यसले संसारभरि एउटा नयाँ तरंग पैदा गर्यो । औद्योगिक मजदुरहरूमात्र होइन, उत्पीडनमा परेका जनाको ठूलो हिस्सामा समेत यसले अभूतपर्ूव जागरण ल्यायो । महान् मार्क्सले आफ्ना घनिष्ठ सहयोद्धा एंगेल्सको सहयोगमा यही जागरणलाई समेट्दै र्सवहारा क्रान्तिको विज्ञानलाई व्यावहारिक रुपमा प्रयोग गर्न खोज्नु भयो । यद्यपि, मार्क्स स्वयम् सहभागी भएर जन्मेको पहिलो र्सवहारासत्ता पेरिस कम्युन अर्ढाई महिना नपुग्दै असफलतामा टुङ्गयिो ।
मार्क्सवादको जन्मसँगै जन्मेको संशोधनवादले पेरिस कम्पयुनको असफलतापछि झन् टाउको उठाउन थाल्यो । मार्क्स र एंगेल्सको निधनपश्चात् वर्नस्टिन र काउत्सकीजस्ता संशोधनवादी गद्धारहरूले मार्क्सवादको अपव्याख्या गर्दै यसको सारतत्वमाथि आक्रमण सुरु गरेर र्सवहारा क्रान्तिको दर्शन मार्क्सवादको आत्मालाई मार्ने प्रयत्न गरे । ताथपि, संशोधनवादीहरूको यो कु कर्म लामो समयसम्म चल्न सकेन । मार्क्स र एंगेल्सको मृत्यु भएको केही वर्षपछाडि अर्थात् २० औं शताब्दीको पहिलो दशकमा नै लेनिनले भीषण वैचारिक संर्घष् मार्फ र्सवहारा वर्गको क्रान्तिकारी झन्डालाई दह्रोसँग पकड्नुभयो । लेनिनले संशोधनवादमात्र होइन, तमामखाले मार्क्सवादविरोधी शक्तिहरूमाथि विचारको धारिले तरबार प्रहार गर्दै मार्क्सवादको रक्षा र विकास गर्नुभयो । साम्राज्यवादलाई पूँजीवादको मरणासन्न अवस्थाको चित्रण गर्दै उहाँले साम्राज्यवादको नयाँ परिभाषा गर्नुभयो । रुसको आफ्नै विशिष्टतामा र्सवहाराक्रान्तिको मौलिक विकास गर्दै महान् अक्टोबर समाजवादी क्रान्ति सम्पन्न गरेर संसारमै पहिलोपटक र्सवहारा राज्यसत्ताको निर्माण गर्नुभयो । दर्शन, राजनीतिक अर्थशास्त्र र वैज्ञानिक समाजवादका तीनवटै क्षेत्रमा मौलिक विकास गरेर लेनिनले मार्क्सवादलाई – मार्क्सवाद – लेनिनवाद’ को नयाँ चरणमा पुर्याउनुभयो । लेनिनको देहान्तपछि उहाँका सुयोग्य उत्तराधिकारी स्टालिनले मार्क्सवाद – लेनिनवादको रक्षा गर्नुभयो । तर स्टालिनको पनि निधन भएपछि पुनः शिविरमाथि संशोधनवादी प्रहार हुन थाल्यो । महान् अक्टोबर क्रान्तिद्वारा आर्जन गरिएको र्सवहारासत्ता प्रतिक्रान्तिको साधन बन्न पुग्यो ।
स्टालिनको मृत्युपश्चात् र्सवहाराक्रान्तिको नेतृत्व गर्ने अभिभारा माओत्सेतुङको काँधमा आयो । उहाँले चीनको विशिष्ट परिस्थितिमा मार्क्सवाद – लेनिनवादको मौलिक प्रयोग गर्दै क्रान्ति र समाजवादको नयाँ मोडेल निर्माण गरी र्सवहाराक्रान्तिको विज्ञान मार्क्सवाद- लेनिनवादलाई तेश्रो चरणमा विकास गरेर मार्क्सवाद- लेनिनवादलाई माओवादको उच्चतम उचाइमा उठाउनुभयो । माओले र्सवहारावर्गको मुक्तिको लागि जनताको सेना निर्माण गर्न अनिवार्य भएको बताउँछै दीघकालीन जनयुद्धको सिद्धान्त प्रतिपादन गर्नुभयो । उहाँले चीनमा समाजवाद निर्माणको नयाँ बाटोको खोजी गर्नुभयो र महान् र्सवहारा सांस्कृतिक क्रान्तिमार्फ् निरन्तर क्रान्तिको सिद्धान् आविष्कार गरी विश्व र्सवहाराक्रान्तिलाई संशोधनवाद विरुद्ध लड्न वैचारिक हतियार प्रदान गर्नुभयो ।
घटनाक्रमहरूले शानदार ढंगले के पुष्टि गर्दै आएको छ भनी वर्तमान विश्वमा साम्राज्यवादले खडा गरेको चुनौतीहरूको सामान गर्न सक्ने सामर्थ्य माओवादले मात्र राख्दछ । त्यसैले माओवाद संसारभरिका दुश्मनहरूका लागि एउटा डरलाग्दो आतंकको विषय बनेको छ । क्रान्ति व्यवहारबाट यो पनि स्पष्ट भएको छ कि संसार बदल्ने वैचारिक हतियार माओवाद हो र यसले मात्र दुनियाँ बदल्न सक्छ । त्यसैले संसारभरका सबै रुप रंगका संशोधनवादीहरू र नेपालका नव संशोधनवादहरू नयाँ नयाँ पदावली प्रयोग गर्दै माओवादको सारतत्वमाथि आक्रमण गरिरहेका छन् । हो, यो निश्चित हो कि र्सवहाराक्रान्तिको विज्ञान एउटा गतिशील विज्ञान हो । तर सदैभरि संशोधनवादको सुरुवात ‘बदलिँदो परिस्थिति’ र ‘सृजनात्मक प्रयोग’ कै नामबाट हुने गरेको तथ्यलाई क्रान्तिकारीहरूले बिर्सन हुँदैन । संक्रमणकालमा क्रान्तिको रक्षा गर्नु नै विचारको रक्षा हुने गर्दछ । अहिलेको सर्न्दर्भमा विचारको रक्षा भनेको माओवादको रक्षा हुन जान्छ । यदि हामीले विचार अर्थात् माओवादको रक्षा र विकास गर्न सक्यौं भने बीसौं शताब्दीका महान् उथलपुथललाई दोहोर्याउन सक्नेछौं र संसार पुनः एकपटक र्सवहाराक्रान्तिको सुन्दर गर्जनले गुञ्जायमान हुनेछ । एक्काइसौँ शताब्दीको र्सवहाराक्रान्तिको विज्ञान माओवादको रक्षा र विकास गर्न सक्यौँ भने ‘आगामी वर्षरू महान् उथलपुथलका वर्षरू हुनेछन्’ भन्ने माओको भविष्यवाणी सही सावित हुनेछ । यस महान् उथलपुथलद्वारा फेरि संसार हराभरा हुनेछ र साम्राज्यवादी चिहानमा संसारभरका शोषित पीडित जनताले एकैसाथ मुक्तिका गीत गुनगुनाउन पाउनेछन् ।
र् वर्गसंर्घष्ाको ऐतिहासिक अनुभव र विकासका क्रममा अन्तर्रााट्रय र्सवहाराक्रान्तिका विज्ञानका रुपमा र्सवहाराक्रान्तिका विज्ञानका रुपमा मार्क्सवादको उदय भएको हो । अनवरत संर्घष र महान् प्रतिभाका परिचयका साथ कार्ल मार्क्सद्वारा उद्घाटित मार्क्सवादी विज्ञानको दर्शन, राजनैतिक अर्थशासत्र एवम् वैज्ञानिक समाजवाद गरी तीन प्रमुख अंग रहेको कुरा र्सवविदितै छ । स्वयम् एउटा विज्ञान भएकाले मार्क्सवादको निरन्तर विकास हुनु स्वभाविक प्रक्रिया हो । वर्गसंर्घष्ाका नयाँ अनुभव र समस्याहरूका सर्न्दर्भमा लेनिनद्वारा मार्क्सवादलाई त्यसको समग्रताका विकासको दोश्रो लेनिनवादको चरणमा पुर्याउने काम भयो । आज यो विज्ञान संर्घष्ाकै क्रममा विकासको तेश्रो, नयाँ र उच्च चरणमा पुगेको छ । यो तेश्रो, नयाँ र उच्च चरण माओत्सेतुङद्वारा विकास गरिएको चरण हो । यसरी आज अन्तर्रााट्रय र्सवहारावर्गका हातमा एउटा र्सार्वभौम सिद्धान्तको अभेद्य एकाइका रुपमा मार्क्सवाद- लेनिनवाद – माओवाद रहेको छ । माओवादलाई आजको विश्वकेा मार्क्सवाद लेनिनवादका रुपमा ग्रहण नगरी कोही पनि सच्च कम्युनिष्ट बन्न सक्दैन । जसरी आजको विश्वमा मार्क्सवाद लेनिनवादको स्थापना कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीहरूद्वारा सबै खाले प्रतिक्रियावद, संशोधनवद र अवसरवादका विरुद्ध संर्घष्ाका क्रममा भएको हो, त्यसरी नै आज माओवादको स्थापना पनि निर्मम संर्घष्ाकै बीचबाट भइरहेको छ ।
हाम्रो आन्दोलनमा माओका योगदानलाई आजको मार्क्सवाद – लेनिनवादका रुपमा ग्रहण गर्ने स्पिरिट हुँदाहुँदै पनि त्यी योगदानहरूलाई माओविचारधारा पदावलीद्वारा अभिव्यक्त गर्ने गरिएको छ । माओ विचारधारा आजको विश्वको मार्क्सवाद – लेनिनवाद हो भनेर र्सवहरावर्गको र्सार्वभौम सिद्धान्तका रुपमा माओका योगदानहरूलाई स्वीकार गरेर नै हामीहरू प्रतिक्रियावाद र संशोधनवादसँग लड्दै आएका छौँ तर क. माओको मृत्युपश्चात् चीनमा पुँजीवादकाको स्थापना भएर अन्तर्रर्ााट्रय कम्युनिष्ट आन्दोलनमा दक्षिणपन्थी संशोधनवाद हावी भएपछि स्थितिमा परिवर्तन आएको छ । आज संशोधनवादी तेङ मण्डलीले माओ विचारधारा शब्दको प्रयोग गरेर नै माओका क्रान्तिकारी शिक्षाहरूकेा आत्माको हत्या गरिरहेको छ । अहिले माओ विचारधारा पदावलीको प्रयोग एकातिर सुधार वादीहरूद्वारा विचारधारा शब्दको वास्तविक तौल अनुसार परिकल्पनाको अर्थमा र अर्कोतिर कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीहरूद्वारा र्सार्वभौम सिद्धान्तका अर्थमा हुने गरेको छ । यस अवस्थामा र्सार्वभौम सिद्धान्तलाई अभिव्यक्त गर्ने तौलसहितको वैज्ञानिक शब्द वाद हुँदाहुँदै पनि विचारधारा शब्दके प्रयोग गरिरहनु दक्षिणपन्थी संशोधनवादका लागि ठाउँ छोड्नु बाहेक केही हुँदैन । त्यसकारण कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीबाहेक जसले पहिलेदेखि नै माओ विचारधारालाई आजको मार्क्सवाद लेनिनवादका रुपमा ग्रहण गर्दै आएका छन्, उनीहरूले सहज र दृढतापूवक माओवाद शब्दको प्रयोग गर्नु जरुरी छ । चीनमा प्रतिक्रान्ति भएपछि माओका योगदानहरूकेा अवमूल्यन, त्यसलाई मार्क्सवादको विकासको तेश्रो चरणका रुपमा र र्सार्वभौम सिद्धान्तका रुपमा स्विकार नगर्ने अर्थमा गर्ने कोसिस भइरहेको छ । यहीँनेर समस्याको गाँठो परेको छ । यस किसिमका प्रवृित्तले अन्ततः सुधारवाद र संशोधनवादको दिशातिर नै डोर्याउनेछ । यस स्थितिले गर्दा कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीहरूका लागि झनै माओद्वारा मार्क्सवादको तीनवटै क्षेत्रमा गरिएको विकासको व्याख्या र माओवाद शब्द प्रयोगको सैद्धान्तिक महत्व बन्न गएको छ । त्यसकारण यहाँ क. माओद्वारा दर्शन, राजनैतिक अर्थशास्त्र एवम् वैज्ञानिक समाजवादका क्षेत्रमा गरिएका महत्वपूण् योगदानहरू जसले मार्क्सवादलाई नयाँ चरणमा पुर्याएका छन्, बारे संक्षिप्त चर्चा गर्न आवश्यक छ ।

क. दर्शनको क्षेत्र
१. द्वन्द्वात्म भौतिकवादको सारतत्वको रुपमा एवम् प्रकृति, समाज र मानविय ज्ञानका सबै क्षेत्रमा द्वन्द्वावादका आधारभूत नियमका रुपमा अन्तरविरोधको नियमको उद्घाटन माओद्वारा भएको छ । अन्तर विरोधको नियमको र्सार्वभौमिकता र प्रधान अन्तरविरोधको निक्र्यौलको पद्धति र महत्वको विश्लेषणले द्वन्द्ववादको समझदारीको विकासलाई नयाँ उचाइमा उठाएको छ । क्रान्तिका रणनीति र कार्यनीति निर्धारणमा अन्तरविरोधको आधार भूत नियमले खेल्ने महत्वपर्ूण्ा भूमिका स्वतः स्पष्ट छ ।
२. ज्ञानको सिद्धान्तका क्षेत्रमा क. माओले वर्गसंर्घष, उत्पादनका निमित्त संर्घष एवम् वैज्ञानिक प्रयोगलाई ज्ञानको स्रोत बनाएर इन्द्रीय ग्राहृय ज्ञानबाट बुद्धिसंगत ज्ञानमा पुग्ने प्रक्रियाका सम्बन्धमा तथा सिद्धान्त र व्यावहारको आपसी सम्बन्धका बारेमा गर्नुभएको विश्लेषणले मार्क्सवादी दर्शनमा महत्वपूण् योगदान पुगेको कुरा निर्विवाद छ ।
३. संशोधनवादका विरुद्ध संर्घषका क्रममा द्वन्द्ववादको प्रधान पक्षका रुपमा एक दुइमा विभाजित हुन्छ भन्ने सम्बन्धमा गरिएको विषद् व्याख्या र प्रयोगले संशोधनवादसँग लड्नका लागि क्रान्तिकारीहरूका हातमा एउटा धारिलो हतियार प्राप्त भएको छ ।
४. आधार र उपरिसंरचनाको आपसी सम्बन्धबारे अधिभूतवादी र एकलकाँटे दृष्टिकोण अपनाई ‘उत्पादनको शक्तिको सिद्धान्त’ र र्’अर्थवाद’ तिर जाने संशोधनवादीहरूको पुँजीवादी सोचइमाथि प्रहार गर्दै खासखास अवस्थामा चेतना र संरचनाको निर्णायक भूमिकाको व्याख्याले पुँजीवादलाई नाङ्गो पार्ने काम गरेको छ ।
५. दर्शनलाई पुस्तकालय, दार्शनिकहरूले अध्ययन र कोठे चिन्तनबाट निकालेर आमजनतासम्म पुर्याई एउटा अजेय शक्तिमा परिणत गर्नुपर्ने आवश्यकता र तयसका विधिबारे क.माओले गर्नुभएको अनुसन्धानले द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी दर्शनलाई उन्नत रुपले भौतिक शक्तिमा परिणत गर्ने आधार मिलेको छ ।
ख. राजनैतिक अर्थशास्त्रको क्षेत्र
१. यस क्षेत्रमा नोकरशाही पुँजीवादको चरित्रको विश्लेषण क. माओको एउटा महत्वपूण् खोजी हो । सामन्तवादसँग साँठगाँठ गरी जनतालाई लुट्ने एकाधिकार पुँजीवादको विशेषताको रहस्य उद्घाटन गरेर एकातिर नवऔपनिवेशिक अवस्थाको साम्राज्यवादको दानवीय चरित्रलाई नङ्ग्याउन तथा उत्पीडित राष्ट्रहरूमा क्रान्तिका निशाना स्पष्ट गर्न मद्दत पुगेको छ । नोकरशाही पुँजीवादलाई ध्वंश गरी उनीहरूको सम्पत्ति कब्जा गरेर मात्र उत्पीडित राष्ट्रहरूबाट साम्राज्यवादलाई लखेट्न तथा समाजवादका लागि जग हाल्न सम्भव हुन्छ भन्ने निष्कर्षो ऐतिहासिक महत्व स्पष्ट छ ।
२. समाजवादिकालको अर्थनीतिका आधारभूत सिद्धान्त -सोभियत संघका अनुभवहरूको आलोचनात्मक अध्ययनसहित) को मजबुत जग बसाउने काममा क. माओको महत्वपूण् भूमिका रहेको छ । नोकरशाही आदेशद्वारा होइन, सही अर्थनीतिको व्यापक प्रचारद्वारा जनताको पहलकदमीका वृद्धि गरेर नै समाजवादी अर्थव्यवस्थालाई मजबुत किसिमले विकास गर्न सकिन्छ भनी ‘क्रान्तिलाई पक्रेर उत्पादन बढाउ’ – नाराको क्रान्तिकारी महत्व स्पष्ट नै छ ।
३. नयाँ जनवादी क्रान्तिका सर्न्दर्भमा जमीन जोत्नेके आधारमा सामन्तवादलाई ध्वंश गर्ने, एकाधिकार चरित्रका सम्पूण् वैदेशिक एवम् घरेलु आर्थिक नियमहरूलाई कब्जा गर्ने, जनजीवनलाई नियन्त्रण गरी पुँजीलाई सीमित, नियन्त्रित र निर्देशित गर्ने, अर्थनीतिहरूको वैज्ञानिकता स्वयम् जीवनद्वारा प्रमाणित भइसकेका छन् ।
उपर्युक्त तथ्यहरूले मार्क्सवादी राजनैतिक अर्थशास्त्रका क्षेत्रमा माओद्वारा गरिएको विकास स्पष्ट हुन्छ ।
ग) वैज्ञानिक समाजवादको क्षेत्र
१. उत्पीडित राष्ट्रहरूमा नयाँ जनवादी क्रान्तिको समग्र अवधारणाको विकासमा क. माओको ऐतिहासिक योगदान सबैका अगाडि स्पष्ट छ ।
२. साम्राज्यवादी युगको वर्गसंर्घषको अनुभवका आधारमा मार्क्सवादी सैन्यविज्ञानको उच्चशिखर जनयुद्धको सिद्धान्त को विकासले अन्तर्रााट्रय र्सवहारावर्गलाई एउटा शक्तिशाली हतियारले लैस गर्ने काम गरेको छ । यस सिद्धान्तअनुसार शक्तिशाली दुश्मनलाई परास्त गर्न वैज्ञानिक विधि स्पष्ट भएको छ । राजनैतिक सत्ता बन्दुकको नालबाट जन्मन्छ । भन्ने माओको केन्द्रीकृत भनाइको महत्व पनि स्वयम् स्पष्ट छ ।
३. समाजवादीकालभरि वर्गसघर्ंष जारी रहने र त्यस सम्बन्धमा सोभियत संघको प्रतिक्रान्तिमाथि ध्यान दिँदै क. माओद्वारा विकास गरएको र्सवहारावर्गको अधिनायकत्व अर्न्तर्गत जारी राख्ने सिद्धान्त समाजवादी अवस्थामा पुँजीवादको पुनर्स्थापना रोक्ने एउटा मजबुत सैद्धान्तिक हतियार भएको छ । र्सवहारावर्गको नेतृत्वमा चालिएको तेश्रो महान् क्रान्तिका रुपमा महान् र्सवहारा साँस्कृतिक क्रान्तिको समग्र योजनाको सफल प्रयोग विश्वका र्सवहारावर्गका लागि ऐतिहासिक दर्शन/निर्देशन बन्दै आएको छ ।
४. साम्राज्यवाद र सबैखाले प्रतिक्रियावादी वर्ग कागजी बाघ हुन । तथा आउँदा ५० देखि १०० वर्षविश्व अजंगको हेरफेरबाट गुज्रनेछ, भन्ने भनाइहरूको असाधारण महत्व रहेको छ । यसले विश्व र्सवहारावर्गलाई क्रान्तिको रणनीति निर्धारणमा महान् योगदान पुर्याएको छ । रुसी संशोधनाद र अमेरिकी साम्राज्यवादका विरुद्धको संर्घष्ामा माओ आफैँले तिनीहरूको प्रयोग गर्नुभएको छ ।
यसरी दर्शन, राजनीतिक अर्थशास्त्र एवम् वैज्ञानिक समाजवादका तीनवटै क्षेत्रको सम्झौतामा क. माओले मार्क्सवादी विज्ञानलाई गुणात्मक रुपले त्यसको नयाँ चरणमा विकास गराउनुभएको छ । त्यस अवस्थामा र्सवहारावर्गले आफ्नो मुक्तिको दर्शनलाई मार्क्सवाद लेनिनवाद माओवादको एउटा हतियारको रुपमा प्राप्त गरेको छ ।
मानिसमा सही विचार कहाँबाट आउँछन् – के ती आकाबाट खस्छन् – अँ हँ । के ती मगजमा सहजै उब्जन्छन् – अँ हँ । ती त सामाजिक व्यवहारबाट मात्र आउँछन्, ती तीन किसिमका सामाजिक व्यवहारबाट वा भनौं उत्पादनको निम्ति संर्घष, वर्गसंर्घष र वैज्ञानिक प्रयोगबाट आउँछन् ।
मानिसको सामाजिक अस्तित्वले नै उसको विचारको निर्धारण गर्छ । एकचोटी । एकचोटी प्रगतिशील वर्गको प्रतिनिधित्व गर्ने सही विचारहरूलाई जनसमूहले बुझिसकेपछि ती विचारहरू भौतिक शक्तिमा फेरिन जान्छन् – जसले समाजलाई फेछ र संसारलाई फर्ेछ ।
मानिसहरू, आफ्नो सामाजिक व्यवहारमा विभिन्न किसिमका संर्घष्ामा लाग्छन् र सफलता र असफलता दुवैबाट थुप्रै अनुभव बटुल्दछन् । वस्तुगत बाहिरी संसारका अनगिन्ती दृश्य मानिसको मगजमा उसका पाँच ज्ञानेन्द्रियहरूबाट प्रतिबिम्बित हुन्छन् । पहिलो ज्ञान इन्द्रीय ग्राहृय ज्ञान हुन्छ । इन्द्रीय ग्राहृय ज्ञान प्रशस्त जम्मा भएपछि तयसले फड्को मार्छ अनि धारणात्मक ज्ञान अर्थात् विचार बन्दछ । ज्ञान प्राप्तिको यो एउटा क्रम हो । ज्ञान प्राप्तिको सम्पर्ूण्ा क्रमको यो पहिलो चरण, वस्तुगत पदार्थबाट सम्पूण् क्रमको यो पहिलो चरण हो, वस्तुगत पदार्थबाट मनोगत चेतनामा लैजाने चरण हो, अस्तित्वबाट विचारमा लैजाने चरण हो । कसैका चेतना वा विचारहरू -सिद्धान्तहरू, नीतिहरू, योजनाहरू वा उपायहरू समेत) सही रुपले वस्तुगत वाहृय संसारका नियमहरूलाई प्रतिबिम्बित गर्छन् कि गर्दैनन् भन्ने कुरा यस चरणमा अझै प्रमाणित भइसकेको हुँदैन, यस रचणमा ती कुरा सही छन् कि छैनन् भनी ठोकुवा गर्नु अझै सम्भव हुँदैन । त्यसपछि ज्ञान प्राप्तिको क्रममा दोश्रो चरण आउँछ, यो चेतनाबाट पदार्थमा फर्काउने चरण हो । विचरबाट अस्तित्वमा लैजाने चरण हो । जसमा पहिलो चरणमा बुटलिएको ज्ञानलाई सिद्धान्तहरू, नीतिहरू, योजनाहरू वा उपायहरूले आा गरिए अनुसारका सफलता पाउँछन् कि पाउँदैनन् भन्ने ठोकुवा गर्न सामाजिक कार्यमा प्रयोग गरिन्छ । सामानय रुपमा सफल भएका चाहिँ सही हुन्छन् र विफल भएका सही हुँदैनन् र विशेष गरी प्रकृतिसित हुने मानिसको संर्घष्ामा यो कुरा साँचो हो । सामाजिक संर्घषमा प्रगतिशील वर्गलाई प्रतिनिधित्व गर्ने शक्ति कहिलेकाहीँ उनीहरूका विचारहरू सही नभएकोले होइन कि संर्घषामा लागेका शक्तिहरूको सन्तुलनमा केही समयका निम्ति प्रतिक्रियाका शक्तिहरू सरह उनीहरू शक्तिशाली नभएकोले हार खान्छन्, त्यसैले उनीहरू शक्तिशाली नभएकोले हार खान्छन्, त्यसैले उनीहरू अस्थायी रुपले पराजीत हुन्छन् तर चाँडो वा ढिलो उनीहरूले विजय पाउनु अश्वयम्भावी छ । मानिसको ज्ञानले व्यवहारको कसीद्वारा अर्को फड्को मार्छ । यो फड्को अघिल्लो भन्दा बढ्ता महत्वपूण् हुन्छ । किनभने यही एकमात्र फड्को हो, जसले ज्ञान प्राप्तिमा पहिलो फड्कोको सत्य वा गल्तीलाई सिद्ध गर्न सक्छ, अर्थात् वस्तुगत वाहृय संसारलाई प्रतिविम्बित गर्ने क्रममा बनेका विचारहरू, सिद्धान्तहरू, नीतिहरू, योजनाहरू वा उपायहरूको सत्यता वा गल्तीलाई सिद्ध गर्न सक्छ । सत्यलाई जाँच्ने अर्को कुनै बाटै छैन । अझ बढ्ता विश्वलाई बुझ्नका लागि पछाडि र्सवहारावर्गको एक मात्र उद्देश्य यसलाई फेर्नु हो ।
प्रायः पदार्थबाट चेतनामा लगने र फेरि पदार्थमा फर्काउने अर्थात् व्यवहारबाट ज्ञानमा लग्ने र फेरि व्यवहारमा फर्काउने बारम्बारका अनेकौं क्रमपछि मात्र सही ज्ञान प्राप्त गर्न सकिन्छ । ज्ञानसम्बन्धी मार्क्सवादी सिद्धान्त, ज्ञानको द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी सिद्धान्त, यस्तो छ ।
हाम्रा कमरेडहरूमा ज्ञानको यस सिद्धानतलाई अझै नबुझ्नेहरू निकैजना छन् । उनीहरूका विचार, नीति, पद्धति, योजना, निष्कर्ष राम्रा भाषण र लाा लेखहरूको मुहान सोद्धा ती जिलला पर्दछन् र यस प्रश्नको उत्रर दिन सक्दैनन् । न त उनीहरू पदार्थचेतनामा र चेतना पदार्थमा परिवर्तित हुनसक्छ भन्ने कुरा नै बुझ्छन् । यद्यपि यस्ता फड्कोहरू दैनिक जीवनकै घटनाहरू हुन्छन् । त्यसकारण हाम्रा कामरेडहरूलाई ज्ञानकेा द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी सिद्धान्तमा शिषित पार्नु आवश्यक छ, जसबाट तिनले चीनलाई महान् र शक्तिशाली समाजवादी देश बनाउन र संसारभरिका उत्पीडित र शोषित व्यापक जनसमूहलाई सहायता गर्ने हाम्रो अन्तर्रााट्रयतावादी कर्तव्यको पूर्तिका लागि आफ्नो विचारलाई सही दिशातिर लाउन सक्छन्, जाँचबुझ र अधययन तथा नुवभको सार झिक्नमा सिपालु हुन सक्छन्, अप्ठ्याराहरूलाई जित्न सक्छन्, गल्तीहरू कम गर्न सक्छन्, आफ्नो काम झन् राम्ररी गर्न सक्छन् र कडा संर्घष गर्न सक्दछन् ।
अनुशासनका तीन नियम र ध्यान दिनुपर्ने आठ कुराहरू कमरेड माओत्सेतुङले दोश्रो क्रान्तिकारी गृहयुद्धकालमा चिनियाँ मजदुर किसानको लाल सेनाको निम्न निर्धारित गरेका नियमहरू थिए ।यि नियम लालसेनाको राजनैतिक कार्यको एक महत्वपूण् अंग बन्न गए र जनसशस्त्र सेनाहरू निर्माण गर्ने काममा, सेनाभित्रका आपसी सम्बन्धहरूलाई सहीढंगले संचालन गर्ने काममा, जनसमूहसँग एकता गाँस्ने काममा र जनसेनाको बन्दीहरूप्रतिको सही नीति निर्धारित गर्ने काममा यिनले महत्वपूण् भूमिका खेले ।
अनुशासनका तीन मुख्य नियम र ध्यान दिनुपर्ने आठ कुराहरू
२. अनुशासनका तीन मुख्य नियम यस प्रकार छन्ः
१. आफ्ना सबै काम कार्वाइमा ओदश पालन गर ।
२. जनताबाट एउटा सियो र एक डोरो धागोसम्म पनि नलेऊ ।
३. ध्यान दिनुपर्ने आठ कुरा यस प्रकार छन्ः
१. नम्रतासाथ बोल ।
२. किनेको चीजको उचित मोल तिर ।
३. पैंचो लिएको हरेक चीज फर्काऊ
४. बिगारे भत्काएको हरेक चीजको मोल तिर ।
५ं जनतालाई कुटपीट वा गाली बेइजती नगर ।
६. बालीनाली नास नगर ।
७. नारीहरूसँग उत्ताउलो व्यवहार नगर ।
८. बन्दीहरूप्रति दुर्व्यवहार नगर ।
माओत्सेतुङबाट विश्व कम्युनष्ट आन्दोलनप्रति गरिएका योगदानहरू बहुपक्षीय, बहुआयामिक छन् । यही दष्टिकोणबाट संक्षिप्त रुपमा त्यसबारे चर्चा गरिएको छ ।
१. पहिलो कुरा के भने महान्चिनियाँ अर्थात् बीसौं शताब्दीमा महान् अक्टोवर समाजवादी क्रान्तिपछिको अधिकतम् विशाल, व्यापक तथा शक्तिशाली प्रतिक्रियावाद विरोधी तथा साम्राज्यवादविरोधी क्रान्तिका संगठनकर्ता तथा नेताको हैसियतबाट माओत्सेतुङले विश्व जनक्रान्ति र विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनप्रति महत्वपूण् योगदान गर्नुभयो ।
माओत्सेतुङ प्रमुख रहनु भएको चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी नेतृत्व भएको चिनियाँ जनताको सामन्तविरोधी तथा साम्राज्यवाविरोधी क्रान्तिको विजय बीसौं शताब्दीमा भएका अक्टोवर समाजवादी क्रान्ति र फासिवादमाथि मानव जातिको विजयपछिको विश्वव्यापी महत्वको तेश्रो घटना थियो । विश्व र्सवहारा क्रान्तिको अभिन्न अंग रहेको उक्त विजयी क्रान्तिले विश्व साम्राज्यवादी व्यवस्थालाई निकै कमजोर पार्यो र जनवाद, समाजवाद र शान्तिको पक्षलाई अधिक शक्तिशाली तथा व्यापक बनायो । खासरुपमा उक्त विजयी क्रान्तिले औपनिवेशिक तथा अर्धऔपनिविेशिक मुलुकहरूका राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलनलाई ठूलो बल्ल र प्रेरणा प्रदान गर्यो ।
जनवादी क्रान्तिका अभिभाराहरूलाई पूरा गरिसकेपछि १९५६ मा चीन समाजवादी क्रान्तिको युगमा प्रवेश गर्यो र त्यहाँ समाजवादी निर्माणको काम थालियो । विशाल जनसंख्या भएको उक्त मुलुकमा समाजवादी समाजको निर्माण गर्न वास्तवमा त्यो एक महान् विश्व ऐतिहासिक महत्वको घटना थियो ।
यसरी चीनमा नौलो जनवादी क्रान्तिको सम्पन्नता र त्यसपछि भएको समाजवादी क्रान्ति र समाजवादी निर्माणकार्यको थालनी हुनु निश्चय नै विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनको ऐतिहासिक अग्रगतिमा अति महत्वपूण् पाइला थिए । तिनले उक्त आन्दोलनम नयाँ आयामहरू थपेर त्यसलाई अघि बढाउनमा निकै मद्दत गरे । यसैले विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनको अभिवृद्धि र विकासमा तिनको ठूलो योगदान रहेको छ ।
माथि उल्लेखित सम्पूण क्रान्ति र निर्माणको कामसित माओत्सेतुङको नाउँ अभिन्न रुपमा गाँसिएको छ । उहाँ उक्त क्रान्तिका प्रमुख संगठनकर्ता तथा नेता र समाजवादी निर्माणका प्रमुख इन्जियिनर हुनुहुन्थ्यो । जनवरी १९३५ मा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी उहाँको नेतृत्व स्थापित भएपछि उहाँले चिनियाँ क्रान्तिलाई पूण विजयसम्म बढाउनर्ुभई त्यसलाई समाजवादी चरणमा लैजानुभयो । उहाँले मार्क्सवाद लेनिनवादका आधारभूत सिद्धान्तहरूलाई अर्धसामन्ती तथार् धऔपनिवेशिक चीनको क्रान्तिका विशिष्ट अवस्थाहरूमा बडो कुशल तथा सिर्जनात्मक ढंगबाट लागू गर्नुभयो । चिनियाँ जनक्रान्तिको विजय मार्क्सवाद लेनिनवादको एउटा ठूलो ऐतिहासिक विजय पनि थियो । मार्क्सवाद अविकसित मुलुकहरूमा लागू हुन सक्दैन भन्ने त्यसताका प्रतिक्रियावादीहरूद्वारा व्यापक रुपमा प्रचारित फट्याईँलाई व्यावहारिक रुपमा देखाएर यसले मार्क्सवादको र्सवव्यापी लागू हुने यौग्यतालाई अकाट्य रुपमा सावित गरिदियो । कुन कुन एकदमै सत्य सावित भयो भने मार्क्सवाद विकसित, अल्पविकसित तथा अविकसित सबै मुलुकहरूमा र सबै परिस्थितिहरूमा लागू हुन सक्छ ।
उपरोक्त सारा कुरा विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनप्रति महत्वपूण् योगदान हुन् र त्यसमा माओत्सेतुङको प्रमुख भूमिका रहेको छ ।
२. दोश्रो कुरा के हो भने तत्कालीन सोभियत संशोधनवादी नेतृत्व डफ्फाबाट नेतृत्व गरिएको आधुनिक संशोधनवादको विरुद्ध मार्क्सवाद लेनिनवादका क्रान्तिकारी शिक्षाहरूको रक्षकको हैसियतबाट उहाँले विश्व कम्युनिष्ट आनदोनप्रति ठूलो योगदान गर्नुभयो ।
१९५३ मा स्टालिनको निधनपछि पूवसोभियत संघको कम्युनिष्ट पार्टी नेतृत्व खुश्चोव र त्यसको गुटद्वारा हतयाइयो । उक्त नेतृ डफ्फाले महान् स्टालिनको नाउँ र कामहरूलाई वदनाम गर्न भगीरथ प्रयत्न गर्यो । खुश्चोवपन्ती नेतृत्व डफ्फाद्वारा प्रतिनिधित्व गरिएको आधुनिक संशोधनवादले साम्राज्यवाद र प्रतिक्रियावादको हितमा मार्क्सवाद लेनिनवादका शिक्षाहरूलाई संशोधन र तोडमरोड गरे । ती संशोधनवादीहरूले क्रान्तिकारी वर्गसंर्घष्ा, समाजवादी क्रान्ति, र्सवहारावर्गको अधिनायकतन्त्र, युद्ध र शान्ति आदि सम्बन्धी मार्क्सवादी लेनिनवादी सिद्धान्तहरूप्रति विश्वासघात गरेर कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई संशोधनवादी बाटोमा लैजान खोजे । त्यसैले संशोधनवाद विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनको लागि निकै ठूलो खतरा बन्न गयो ।
विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलन र विश्व जनताको मुक्ति आन्दोलनको लागि त्यो निकै संकटपूण्ा स्थिति थियो । विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनभित्र एकातिर मार्क्सवादी लेनिनवादीहरू र अर्कोतिर आधुनिक संोधनवादीहरको माझमा ठूलो र भयानक संर्घष्ा चल्यो । यस संर्घष्ामा माओत्सेतुङ प्रमुख रहनु भएको चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीी मार्क्सवाद लेनिनवादक क्रान्तिकारी शिक्षाहरूको संरक्षणको पक्षमा अघिल्लो मोर्चामा रहेर प्रमुख भूमिका खेल्यो । त्यसताका आधुनिक संशोधनवादको विरुद्ध विश्वव्यापी रुपमा चलेको महान् विवाद र संर्घष्ामा माओत्सेतुङले नेतृत्वकारी भूमिका खेल्नुभयो । उहाँले “व्यक्तिपुजा” को विरोधको आडमा गरिएको स्टालिनको निन्दालाई दृढ रुपमा अस्वीकार गर्नुभयो र तत्कालीन सोभियत नेतृ डफ्फाद्वारा गरिउका विभिन्न खालका दवाव र धम्कीसामु झुक्नु ठाडो रुपमा इन्कार गर्दै चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टर्ीी विश्वका मार्क्सवादी लेनिनवादीहरूलाई संशोधनवाद विरोधी संर्घष्ामा नेतृत्व दिएर अगाडि बढाउनु भयो ।
उक्त कार्य विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनप्रति माओत्सेतुङको महत्वपूण् योगदान थियो ।
३. तेश्रो कुरा के भने महाशक्ति प्रभुत्ववादको विरुद्ध अन्तर्रााट्रय संर्घषको महान् रणनीतिज्ञको रुपमा पनि उहाँले विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलन र विश्व क्रान्तिप्रति महान् योगदान गर्नुभयो ।
पूव सोभियत संघ समाजवादीबाट सामाजिक साम्राज्यवादी मुलुक तथा एक महाशक्तिको रुपमा फेरिएको र विश्व प्रभुत्वको लागि दुइ महाशक्तिहरूमाझ होडवाजी चलेको तत्कालीन वस्तुगत स्थितिको वैज्ञानिक विश्लेषणको आधारमा उहाँले तीन विश्वको सिद्धान्तको प्रतिपादन गर्नुभयो । सो सिद्धान्तलाई पहिलोपल्ट माओत्सेतुङले यसरी प्रस्तुत गर्नुभयोः “मेरो विचारमा पहिलो विश्वमा संयुक्त राज्य अमेरिका र सोभियत संघ पर्छन् । दोश्रो विश्वमा जापान, यूरोप र क्यानडा आदि पर्छन् । हामी तेश्रो विश्व हौं । तेश्रो विश्वमा विशाल जनसंख्या छ । जापानलाई छाडेर एसिया तेश्रो विश्वमा पर्छ । सम्पूण् अप्रिmका तेश्रो विश्वमा पर्छ र लेटिन अमेरिका पनि यसैमा नै पर्छ ।”
मार्क्सवाद – लेनिनवादको र्सवव्यापी सत्यलाई विश्व क्रान्तिको ठोस व्यवहारसित मिलाएर प्रतिपादन गरिएको सो सिद्धान्त त्यसको विकासमा एक महत्वपूण् योगदान रहृयो । उक्त सिद्धान्तले विश्व प्रभुत्ववादको विरुद्ध संर्घष्ालाई बढाउन र त्यसको विरुद्ध व्यापकतम् अन्तर्रााट्रय संयुक्त मोर्चाको निर्माणको लागि सही निर्देशन र विश्व क्रान्तिकारी आन्दोलनका लागि आधारभूत रणनैतिक कार्यदिशा प्रदान गर्यो । यहाँ माओत्सेतुङ एक महान् अन्तर्रााट्रय रणनीतिज्ञको रुपमा देखिनुभयो ।
र् र्सवहारा अन्तर्राा्रवादलाई दृढरुपमा र्समर्थन गर्दै माओत्सेतुङले युद्ध तथा आक्रमणका नीतिहरू महाशक्ति तथा क्षेत्री प्रभुत्ववाद र ठूलो राष्ट्र अहंकारवादको दृढ रुपमा विरोध गर्नुभयो र चीनले अन्य देशहरूसितको सम्बन्धमा कहिले पनि प्रभुत्व नखोज्ने कुराको घोषणा गर्नुभयो । विदेश मामिलाको सम्बन्धमा उहाँले एक पूरै क्रान्तिकारी कार्यदिशाको प्रतिपादन गर्नुभयो र त्यो थियो विश्वका शोषित पीडित राष्ट्र तथा जनताहरूसितको एकतालाई जब्बर पार्ने, प्रभुत्वादी तथा विस्तारवादी प्रयासहरूको विरोध गर्ने र शान्तिपूण् सहअस्तित्वका पाँच सिद्धान्तहरूको दृढ रुपमा अनुशरण गर्ने कार्यदिशा । उहाँले नयाँ अन्तर्रााट्रय राजनैतिक तथा आर्थिक सम्बन्धको लागि नीतिहरूको प्रतिपादन गर्नमा पनि ठूलो योगदान गर्नुभयो ।
४. अन्तिम तर बढी महत्वपूण्ा कुरा के भने माओत्सेतुङले माओवादको रुपमा मार्क्सवाद लेनिनवादको सैद्धान्तिक खजानामा नयाँ विचार र प्रस्थापनाहरू थपी त्यसलाई अरु समृद्ध बनाएर माओत्सेतुङले विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनप्रति महत्वपूण् योगदान गर्नुभयो ।
जनताको क्रान्तिककारी आन्दोलनको विकासक्रममा देखा परेका व्यावहारिक समसयाहरूको सामधानमा मार्क्सवाद – लेनिनवादलाई लागू गर्ने सिलसिलामा र त्यसबाट प्राप्त अनुभवहरूको निचोडको रुपमा माओत्सेतुङले धेरै नयाँ विचार तथा प्रस्थापनाहरू मार्क्सवादको भण्डारमा थप्नु भएको छ । उक्त विचार तथा प्रस्थापनाहरूको समष्टि रुप नै माओवाद हो र तिनले ामर्क्सवाद लेनिनवादलाई विश्व विकासअनुरुप विकसित गरेका छन् । केही पक्षहरूमा उहाँले मार्क्सवादलाई निकै समृद्ध पार्नुभएको छ । यसका केही उदाहरणहरूलाई हामी हेरौं ।
दार्शनिक क्षेत्रमा माओत्सेतुङद्वारा लेखिएका “व्यवहारबारे”, “अन्तरविरोधबारे” र अन्य दार्शनिक लेखहरू निकै महत्वपूण् छन् । र ती मार्क्सवादको दार्शनिक चिन्तनको क्षेत्रमा ठूलो योगदान हुन् । “चीनको क्रान्तिकारी युद्धमा रणनैतिक समस्याहरू”, “दीघकालीन युद्धबारे”, “जापानविरोधी छापामार युद्धमा रणनैतिक समस्या” जस्ता उहाँका सैनिक कृतिहरूले मार्क्सवादको सैनिक सिद्धान्तको भण्डारलाई निकै समृद्ध र विकसित गरेका छन् । त्यस्तै, नौलो जनवादी क्रान्तिका चालक शक्ति, अभिभारा, चरित्र, नेतृत्व जस्ता महतवपूण् सावलहरूबारे लेखिएका उहाँका कृतिहरू -उदाहरणार्थ “नौलो जनवादबारे”) क्रान्तिसम्बन्धी मार्क्सवादी लेनिनवादी सिद्धान्तको क्षेत्रमा ठूला योगदान हुन् । खासगरेर चीनको जनक्रान्तिको अनुभवको निचोड निकालेर लेखिएका उहाँका कृतिहरूले उपनिवेशवादविरोधी क्रान्तिसम्बन्धी मार्क्सवादी धारणालाई समृद्ध र फराकिलो पारेका छन् । आफ्नो महत्वपूण् कृति “जनताबीचका अन्तरविरोधहरूको सही संचालन” मा उहाँले समाजमा हुने दुइ प्रकारका अन्तरविरोध र तिनको समाधानका उपायहरूबारे जुन विचार प्रस्तुत गर्नुभयो, त्यो सामाजिक अन्तरविरोधहरूको समाधान गर्ने सम्बन्धमा मार्क्सवादी सिद्धान्तको क्षेत्रमा एउटा ठूलो उपलब्धि रहेको छ । अन्य विभिन्न क्षेत्रहरूमा पनि जस्तो कि पार्टीीनर्माण, समाजवादी क्रान्ति र समाजवादी निर्माण, विदेश सम्बन्ध आदिमा उहाँका सैद्धान्तिक योगदानहरू महत्वपूण् रहेका छन् ।
क. माओका सैद्धान्तिक योगदानहरबारे चर्चा गर्दा आधराभूत महत्वको एउटा कुरा के छ भने उहाँले ार्क्सवादी चिन्तन तरिकालाई निकै विकसित गर्नुभएको छ । सिउद्धान्तलाई व्यवहारसित गाँस्ने, सधैँभरि विद्यमान यार्थाताको आधारबाट अघि बढ्ने र तथ्यहरूबाट सत्य पत्ता लगाउने सिद्धान्तमा उहाँ निकै जोड दिनुहुन्थ्यो र त्यसलाई उहाँले समृद्ध पार्नुभएको छ । खास रुपले “तथ्यहरूबाट सत्य, पत्ता लगाउने” सिद्धान्तलाई माओवादको सारतत्व मानिएको छ ।
माथि उल्लेखित विभिन्न क्षेत्रहरूमा माओका सैद्धान्तिक योगदानहरू निकै महान् र महत्वपर्ूण्ा छन् र ती योगदानहरू मार्क्सवाद – लेनिनवाद को सैद्धान्तिक भण्डारमा नयाँ विचार र प्रस्थापनाहरूको रुपमा थपिएका उपलब्धि हुन् । हामी जसलाई माओवाद भन्छौं त्यो उक्त थपिएका नयाँ विचार र प्रस्थापनाहरूको समष्टि हो । उक्त थप र विकासले मार्क्सवाद – लेनिनवादलाई समृद्ध र विकसित बनाएको छ ।
विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनको पक्षमा माओबाट गरिएका जुन योगदानहरूबारे माथि चर्चा गरिएको छ ती अवश्य पनि विशाल, महान् र महत्वपूण् छन् । ती क्रान्तिका कुशल संगठनकर्ता, मार्क्सवादी – लेनिनवादी विचारक तथा सिद्धान्तकर, महान् रणनीतिज्ञ तथा कार्यनीतिज्ञ र महान् र्सवहारा योद्धाको हैसियतबाट उहाँले गरेका योगदान हुन् । उहाँ सच्चा र्सवहारा क्रान्तिकारीको एक सर्वोत्तम नमूना र सिद्धान्त तथा व्यवहारबीच एकताको चहकिलो प्रतीक हुनुहुन्छ । विश्व र्सवहारावर्ग र विश्व कम्युनिष्ट आन्दोनलप्रति गरिएका उहाँका महान् योगदानहरूको फलस्वरुप उहाँ ठीक रुपमा मार्क्स, एंगेल्स, लेनिन र स्टानिलको लाममा स्थापित हुनुभएको छ । उहाँको नाम विश्व र्सवहारावर्गको महान् हृदयमा अमिट रुपमा अंकित रहेको छ र चिनियाँ जनतालगायत विश्वका श्रमजीवी जनगणले उहाँलाई कहिल्यै बिर्सने छैनन् ।
मार्क्स एंगेल्सद्वारा १८८८ मा घोषणा गरिएको अन्तर्रााट्रय र्सवहारावर्गको पहिलो वैचारिक तथा राजनीतिक दस्तावेजका रुपमा कम्युनिष्ट पार्टीीे घोषणापत्र अहिलेसम्म पनि त्यतिकै महत्वपूण्ा छ । यसले परम्परागत सम्बन्धहरूबाट गरिने नितान्त क्रान्तिकारी क्रमभंग नै कम्युनिष्ट क्रान्ति हो भन्ने घोषणा गर्यो । त्यो घोषणापत्रको अन्तिम प्याराग्राफमा भनिएको छ, “कम्युनिष्टहरूले आफ्नो दृष्टिकोण र उद्देश्यलाई कहिल्यै लुकाउँदैनन् । विद्यमान सबै सामाजिक बन्धनहरूलाई बलपूवक मिल्काएरमात्र आफ्नो उद्देश्यमा पुग्न सकिने खुला घोषणा गर्दछन् । कम्युनिष्ट क्रान्तिले शासकवर्ग थर्कमान हुन दिनोस् । र्सवहारासँग हतकडी वाहेक गुमाउनु केही पनि छैन । जित्नकालागि सारा संसार छ । संसारभरिका मजदुरहरू एक हौं ।” यो सच्चा र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादको अनुपम उदाहरण हो ।
लेनिन मार्क्सका सच्चा उत्तराधिकारी र र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादलाई वास्तविक व्यवहरमा उतार्ने श्रमजीवि वर्गका एउटा नेता हुनुहुन्थ्यो । र्सवहारा अन्तर्रराट्रयतावादलाई स्थापित गर्न र त्यसको थप विकास गर्न दोश्रो अन्तर्रराट्रयमा उहाँले ट्राट्स्की जस्ता राष्ट्रिय अहङ्कारवादी नेताहरूसँग भीषण संर्घष गर्नुपरेको थियो । र्सवहारा अन्तर्रराट्रयवादलाई उहाँले वास्तवमा कसरी बुझ्नु भएको थियो भन्ने कुरा उहाँका लेखहरूमा स्पष्ट देख्न सकिन्छ । ग्रन्थ २४ को हाम्रो क्रान्तिमा र्सवहारावर्गको कार्यभार भन्ने एउटा महत्वपूण्ा सैद्धान्तिक लेखको पेज ७६ मा उहाँ लेख्नुहुन्छ, सच्चा अन्तर्रर्ााट्रयतावाद केवल एउटा मात्र हुन्छ त्यो हो, आफ्नै देशमा क्रान्तिकारी आन्दोलन र क्रान्तिकारी वर्गसंर्घष्ाको विकास गर्न ढिलो ज्यान दिएर काम गर्नु र प्रत्येक देशहरूमा चल्ने संर्घष्ालाई प्रचार, साहानुभूति र भौतिक सहयोगद्वारा र्समर्थन गर्न” । यसको साथै ग्रन्थ ३१ को राष्ट्रिय र औपनिवेशिक प्रश्नहरूबारे प्रारम्भिक खेस्रा नाम दिइएको अर्को महत्वपर्ुण्ा लेखको १४८ पेजमा उहाँ भन्नुहुन्छ, “र्सवहारा अन्तर्रर्ााट्रयतावादले यो माग गर्दछ कि पहिलो, कुनै एउटा देशमा चलेको र्सवहारावादी संर्घष्ाको स्वार्थ विश्वव्यापीरुपमा चलेको र्सवहारा वर्गीय स्वार्थको अधिनस्थ हुदुपर्दछ र दोश्रो पुँजीपतिवर्गमाथि विजय हासिल गर्दै गइरहेको राष्ट्रले अन्तर्रााट्रय पुँजीलाई मिल्काउनका निम्ति अधिकतम् राष्ट्रिय बलिदान गर्न चाहनु र सक्नर्ुपर्दछ ।”
यसरी र्सवहारावर्गको पक्षमा दृढतापूवक खडा हुनु, आफ्नो दशेमा क्रान्तिकारी आन्दोलन र वर्गसंर्घष्ाको विकास गर्न जोड गर्नु, श्रमजीविवर्गको स्वार्थका विपरीत जाने विजातीय विचारधाराहरूका विरुद्ध अन्तर्रााट्रय स्तरमै संर्घष सञ्चालन गर्नु, संसारभरिका उत्पीडित वर्गले चलाएका सबै आन्दोलनहरूलाई वैचारिक, राजनीतिक र भौतिक समथृन प्रदान गर्नु र अन्तर्रर्ााट्रय पुँजीलाई अन्त गर्ने उद्देश्यका साथ अन्तर्रााट्रयतावाद हो भन्ने कुरा स्पष्ट हुन्छ ।
लेनिनले जीवनभर र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादलाई मजबुद बनाउन जुन संर्घष् गर्नुभयो, त्यसले उहाँलाई महान् अन्तर्रााट्रयतावादी र्सवहारा नेताका रुपमा र उहाले नेतृत्व गर्नुभएको पार्टीीई र्सवाहारा अन्तर्रााट्रयतावादको ध्वजा वाहकका रुपमा विश्वभर स्थापित गरेको छ । यसका साथै रुसी कम्युनिष्ट पार्टीीवोल्सेभिक) ले चीनमा नयाँ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गर्न तथा विकास गर्न र पूर्वी युरोपका मुलुकहरूमा समाजवादी क्रान्ति सफल पार्न ती देशहरूलाई जुन वैचारिक, राजनैतिक मात्र नभई भौतिक सहयोगसमेत प्रदान गर्यो । त्यो उपरोक्त उद्दरणहरूमा र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादबारे लेनिलले भन्नुभएका कुराको सुन्दर अभिव्यक्ति हो ।
मार्क्स वा लेनिनले स्थापना र विकास गर्नुभएको र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादको जगम खडा भएर माओले उहाँहरूको बिरासतलाई पूरा जीवनभर निरन्तरता दिनुभयो । पार्टीीथापनाकालको सुरुआतदेखि सांस्कृतिक क्रान्तिको अन्तिम चरणसम्म चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीीत्र देखापरेका विभिन्न गलत प्रवृत्तिहरूका विरुद्धको संर्घष्ाको क्रममा होस् वा अन्तर्रराट्रय कम्युनिष्ट आन्दोलनमा देखापरेका गलत प्रवृत्तिका विरुद्धमा नै किन न होस् उहाँले आफु जीवित रहेसम्म विजातीय विचारधाराका विरुद्धको संर्घष्ालाई कहिल्यै कमजोर हुन दिनुभएन । चिनीयाँ कम्युनिष्ट पार्टीीत्र पुँजीवादी बाटो पक्डेका नेताहरूका विरुद्ध सांस्कृतिक क्रान्तिका बेला र महान् बहसको बेला खुश्चेभी संशोधनवादका विरुद्ध उहाले चलाएको वैचारिक संर्घष्ाले मार्क्सवाद लेनिनवादलाई मार्क्सवाद लेनिनवाद माओवादसम्म विकास गरेको कुरा यहाँनेर निकै महत्वपूण छ । र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादलाई उहाँले कसरी बुझ्नु भएको छ भन्नेबारे, अन्तर्रराट्रय कम्युनिष्ट आन्दोलनको आम कार्यदिशा सम्बन्धी प्रसताव शीष्ाक दिएर रुसी कम्युनिष्ट पार्टीीई लेखेको चिठ्ठीमा उहा भन्नुहुन्छ, प्रत्येक कम्युनिष्ट पार्टी निमित्त र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादको कसी भनेको त्यसले सम्पूण् समाजवादी खेमाको दृढतापूवक प्रतिरक्षा गर्छ कि गर्दैन, मार्क्सवाद लेनिनवादको आधारमा उक्त खेमाका सबै देशहरूको एकताको प्रतिरक्षा गर्छ कि गर्दैन र समाजवादी देशहरूले अपनाउनु पर्ने मार्क्सवादी लेनिनवादी कार्यदिशा र नीतिको प्रतिरक्षा गर्छ कि गर्दैन भन्ने नै हो ।”
माओले अन्तर्रााट्रय कम्युनिष्ट आन्दोनलभित्र रेहका विजातीय विचारधारका विरुद्ध वैचारिक संर्घष्ा मात्र गर्नु भएन, बरु उहाँले कोरिया युद्धमा साम्राज्यवादका विरुद्ध लड्न युद्ध सामग्रीको सहयोगसहित चिनीयाँ जनताका तर्फाट स्वयम्सेवकहरू समेत पठाउनु भयो । यहीनेर उल्लेखयोग्य कुरा यो छ कि त्यो युद्धमा माओका आफ्नै छोरा सहिद हुनु भएको थियो, जुन कुरा अध्यक्ष माओ र उहाँले नेतृत्व गर्नुभएको महान् चिनीयाँ कम्युनिष्ट पार्टी सर्न्दर्भमा र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादको एउटा अद्वितीय उदाहरण हो । वास्वतमा माओको नेतृत्वमा रहेको चिनीयाँ कम्युनिष्ट पार्टी सर्न्दर्भमा र्सवाहारा अन्तर्रााट्रयतावादको एउटा अद्वितीय उदाहरण हो । वास्तवमा माओको नेतृत्वमा रहेको चिनीयाँ कम्युनिष्ट पार्टी बलियो र्सवहारावादी सत्ता संासरभरिका र्सवहारावादी क्रान्तिकारीहरूका लागि एउटा बलियो आधार्रइलाका थियो । तर, १९७६ मा भएको माओको मृत्यु र त्यसपछि तेङ्ग – हुवा गुटबाट चीनमा भएको प्रतिक्रान्तिले र्सवहारा अन्तर्रर्ााट्रयवाद र अन्तर्रााट्रय कम्युनिष्ट आन्दोलनले गम्भीर धक्का खानु परेको छ । परिणामतः अहिले संसारभरिका श्रमजीवि वर्गले आफ्नो नेतृत्व र विश्व र्सवहारा क्रान्तिको आधार्रइलाका गुमाउन पुगेका छन् ।
विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनको बलियो आधारइलाका र अन्तर्रााट्रय जगतमै स्थापित नेतृत्वको अभाव भएको स्थितिमा क्रान्तिकारी अन्तर्रााट्रयतावादी आन्दोलन -रिम) को गठन गर्न ८० को दशकमा क्रान्तिकारी पार्टर्ीीले खेलेको भूमिकालाई यहाँ उल्लेख गर्नैपर्दछ । त्यतिबेलाका सबै क्रान्तिकारी पार्टीीलाई एकै ठाउँमा ल्याउन नसके पनि त्यो पहलकदमी संसारभरिका कम्युनिष्ट क्रानितकारीहरूका निमित्त निश्चितरुपमा एउटा प्रेरणादायी परिघटना र महान् उपलब्धि थियो । रिमले ग्रहण गरेका थुप्रै दस्तावेजहरूमधये मुखयतः मार्क्सवाद – लेनिनवाद – माओवाद जिन्दावाद नाम दिइएको दस्तावेजले अध्यष माओका वैचारिक योगदानलाई गहिरोसँग बुझ्न र कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीहरूलाई माओवादको झण्डा मुनि गोलबन्द गर्न महत्वपूण् योगदान दिएको थियो । वास्वतमा पार्टीीएका देशहरूमा जनयुद्धको थालनी वा थालनीको तयारी गर्न र पार्टीीभएका देशहरूमा क्रान्तिकारी पार्टीीको निर्माण गर्न यसले वैचारिक आधार खडा गरेको तथ्यलाई कदापी भुल्नु हुँदैन । समग्रमा भन्नुपर्दा रिमले साम्यवाद र र्सवहारा अन्तर्रर्ााट्रयतावादको प्रतिरक्षामा एउटा अन्तर्रााट्रय केन्द्रको हिसाबले गुरुत्वपूण् भूमिका निर्वाह गरेको तथ्य जगजाहेर छ । तर, यसभित्र रहेक कतिपय संकीण्ाताका सीमा तथा कमजोरीका विरुद्ध संर्घष्ा गर्दै यसलाई थप क्रियाशील गराउनु अहिलेको आवश्यकता बन्न गएको छ ।
जतिबेला विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलन नितान्त रक्षात्मक अवस्थामा थयो र १९९० को दशकमा सोभियत सामाजिक साम्राज्यवादको पतनपछि मार्क्सवाद र समाजवाद असफल भयो भनेर प्रतिक्रियावादीहरूले हल्ला मच्चाइरहेका थिए, त्यति नै बेला हाम्रो देशमा महान् जनयुद्धको सुरुवात भयो । जनयुद्धको थालनी र यसको छलांगमय विकासले एकातिर मार्क्सवाद लेनिनवाद माओवादको सहिपना र अपरिहार्यताके पुनर्पुष्टि गरेको थियो भने अर्कातिर अन्तर्रर्ााट्रयरुपमै र्सवहारावर्गलाई उत्साहित बनाएको थियो । वास्तवमा नेपाली र्सवहारावर्गको नेतृत्वमा महान् जनयुद्धको थालनी र त्यसको विकास र्सवहारा अन्तर्रााट्रयतावादको एउटा सुन्दर उदाहरण हो ।

कमरेड माओ महान् मार्क्सवादी तथा लेनिनवादी हुनुहुन्थ्यो र महान विचारक पनि उहाँले विभिन्न मितिमा कम्युनिष्ट पार्टीीवर्ग र वर्गसंर्घष्, समाजवाद र साम्यवाद, जनताका अन्तरविरोधहरूको सही संचालन, युद्ध र शान्ति, साम्राज्यवाद र सबै प्रतिक्रियावादी कागतका बाघ हुन्, संर्घष्ा गर्ने आँट गर र जित्ने आँट गए जनयुद्ध, जनसेना, पार्टीीमितिहरूको नेतृत्व, जननीति, राजनीतिक काम, सेना नायक र जवानहरूको सम्बन्ध सेना र जनताको सम्बन्ध, तीन मुख्य क्षेत्रमा जनतन्त्र, शिक्षा र फौजहरूको तालिम, जनताको सेवा गर, देशभक्ति र अन्तर्रराष्ट्रियवाद, क्रान्तिकारी शुर्याईं कडामिहिनेत र फरोतिनो गरेर आफ्नो देश बनाउनु, स्वावलम्बन र गाह्रो संर्घष्ा, विचार गर्ने फाइदा र काम गर्ने फाइदा, जाँच बुझ र अधययन, गलत विचारहरूलाई सच्चयाउनु, एकता, अनुशासन, आलोचना र स्व आलोचना, कम्युनिष्ट, कार्यकर्ता, युवक, महिला, सांस्कृतिक र कला, अध्ययन आदि उक्तिहरू प्रस्तुत गरेर त्यसभित्र आफूलाई महान क्रान्तिकारिताको अनुपम उदाहरण प्रस्तुत गर्नुभएको छ । यसका अतिरिक्त माओले घिसेपिटे पार्टीीेखन, उदारतावादको विरोध गर, अनुशासनका तीन मुख्य नियम र ध्यान दिनुपर्ने आठ कुराहरू जस्ता आदेश जारि गरेर कम्युनिष्ट पार्टीीभत्र व्यापक सुद्धिकरण र सुदृढीकरण अभियान चलाएर पार्टीीई सधैं क्रान्तिकारी बनाइराख्ने विषयमा बढि जोड दिनुभएको थियो ।
क्रान्तिका लागि कार्यदिशा क्रान्तिको मुख्य हतियारको रुपमा रहेको हुन्छ । क्रान्तिकारी कार्यदिशाको महत्वमाथि प्रकाश गर्दै माओ भन्नुहुन्छ “विचारधारात्मक तथा राजनीतिक कार्यदिशा सही वा गलत हुनुले सबै थोकको निर्धारण गर्दछ । जब पार्टी कार्यदिशा सही हुन्छ, त्यो बेला सबै चीज प्राप्त हुन्छन्, यदि अनुयायीहरू छैनन् भने ती पनि प्राप्त हुन सक्छन् । यदि बन्दुकहरू छैनन् भने ती पनि प्राप्त हुन सक्छन्, यदि राजनीतिक सत्ता छैन भने त्यो पनि प्राप्त हुन सक्छ, यदि यसको कार्यदिशा गलत छ भने भएका पनि सबै गुम्दछन् । कार्यदिशा भनेको जालको डोरी हो जब यो तानिनछ पुरै जाल खुल्दछ ।”
विचारधारात्मक तथा राजनीतिक कार्यदिशाबारे माओद्वारा प्रस्तुत यी विचारहरू अत्यन्तै सारगर्भित रहेका छन् । क्रान्तिको कार्यदिशा भनेको नीति र कार्यक्रम तथा योजनाको समग्रता हो । नीति दुइ प्रकारका हुन्छन् रणनीति र कार्यनीति/कार्यक्रम पनि दुइ प्रकारका हुन्छन् अधिकतम र न्यूनतम त्यसै गरि योजना पनि रणनीतिक र कार्यनीतिक गरि दुइ प्रकारका हुने गर्दछन् । यस प्रकारले रणनीति र कार्यनीति राजनीतिक, फौजी आदि हुने गर्दछन् । कमरेड माओ क्रान्तिका लागि रणनीतिज्ञ तथा कार्यनीतिज्ञ हुनुका साथ क्रसल प्रयोगकर्ता समेत हुनुहुन्थ्यो ।
हामी यतिबेला महान दश वर्षो जनयुद्धबाट अगाडि बढेर जनयुद्धको जगमा जनव्रि्रोह मार्फ नेपाली नयाँ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गर्ने अन्तिम र निर्णायक चरणमा आइ पुगेका छौं । संसारमा अहिले सम्म क्रान्तिका दुइ मोडेलहरू रहेका छन् रुसी मोडल र चीनिया मोडेल । रुसी मोडेल भनेको आम जनव्रि्रोहको मोडेल अर्थात् शहरी वा सशत्र जनव्रि्रोहको मोडेल हो भने चीनियाँ मोडेल भनेको गाउँदेखि शहर घेरेर केन्द्रीय सत्ता कब्जा गर्ने, ग्रामीण आधार इलाका निर्माण गर्ने छापामार युद्ध तथा गुरिल्ला बारको नीति अन्तरगत दीघकालीन जनयुद्धको सिद्धान्त नै चीनियाँ मोडेल हो । हामी यी भिन्न दुइ मोडेलबाट शिक्षा लिन सक्छौं र नेपालको आफ्नै विशिष्टता र मौलिकतामा जनयुद्धको जगमा जनव्रि्रोह मार्फ नेपाली क्रान्ति सम्पन्न गर्न चाहन्छौं । यि कुरा गरिरहेका बेला हामीले माओका ती महान योगदान र माओवादका अन्तरवस्तुहरूलाई तिलाञ्जली दिएर कदापी पनि हामी अगाडि बढ्न सक्तैनौं, क्रान्ति सम्पन्न गर्ने भन्न कुरा त झन् ज्यादै कठि विषय हो ।
मार्क्सवाद – लेनिवादको गुणात्मक विकासको तेश्रो र नयाँ चरण माओवाद हो । सामन्ती – साम्राज्यवादी शोषणको दोहोरो उत्पीडनबाट आक्रान्त अविकसीत देशहरुका क्रान्तिका समस्याहरु समाधान गर्नुपर्ने, स्टालिनको मृत्यु पश्चात रुस एवं पर्र्वी यूरोपका कैयौं देशहरुमा पुँजीवादको स्थापनाका कारणको खोज गरि त्यसबाट शिक्षा लिनुपर्ने तथा त्यसबाट उत्पन्न समाजवादी समाजका अन्तरविरोधहरुको समाधान गर्नुपर्ने र आधुनिक संशोधनवादका विरुद्धको लर्डाई लड्नु पर्ने ऐतिहासिक आवश्यकताको पृष्ठभूमिको माओद्वारा मार्क्सवाद – लेनिनवादको थप परिमार्जन तथा विकास गरि त्यसलाई मार्क्सवाद – लेनिनवादलाई माओवादमा किवसीत तुल्याउने काममा माओको योगदानलाई अन्तर्रर्ााट्रयतावादी क्रान्तिकारी आन्दोलन र तयसमा आवद्ध क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी संगठनहरुले सही मूल्यांकन गर्दै त्यसलाई माओवाद पदावलीमा अभिव्यक्त गर्दै आएका छन् ।
र् र्सवहारा क्रान्तिको विज्ञानको मार्क्सवाद लेनिनवादका रुपमा भएको गुणात्मक विकासको प्रक्रियालाई यसरुपमा प्रष्ट पार्न सकिन्छ । जस्तो कि वर्गसंर्घष्ाको ऐतिहासिक अनुभव र विकासको क्रममा अन्तर्रााट्रय र्सवहरा वर्गको क्रान्तिको विज्ञानको रुपमा मार्क्सवादको अनुसन्धान भयो । अनवरत संर्घष्ा र महान प्रतिभाको परिचयका साथ कार्ल मार्क्सद्वारा उत्घाटित मार्क्सवादी विज्ञानको दर्शन, राजनीतिक अर्थशास्त्र एवं वैज्ञानिक समाजवाद गरि तीन प्रमुख अंगका रुपमा रहेका छन् । स्वयं एउटा विज्ञान भएका नाताले मार्क्सवादको निरन्तर विकास हुनु स्वभाविक प्रक्रिया हो । वर्गसंर्घष्ाका नयाँ अनुभव र समस्याहरुका सर्न्दर्भमा लेनिनद्वारा मार्क्सवादलाई त्यसको समग्रतामा विकासको दोश्रो चरण लेनिनवादको चरणमा पुर्याउने काम भयो । आज यो संर्घष्ाको विज्ञान संर्घष्ाकै क्रममा विकासको तेश्रो नयाँ र उच्च चरणमा पुगेको छ ।
अतः यो त नयाँ र उच्च चरण माओत्सेतुङद्वारा विकास गरिएको माओवादको चरण हो । यसरी आज अन्तर्रााट्रय र्सवहारा वर्गको हातमा एउटा र्सार्वभौम सिद्धान्तको सिंगो अमेद्य इकाइका रुपमा मार्क्सवाद – लेनिनवाद – माओवाद रहेको छ । एउटा सच्चयाई के हो भने माओवादलाई आजको विश्वको मार्क्सवाद – लेनिनवादको रुपमा ग्रहण नगरिकन कोही पनि सच्चा कम्युनिष्ट क्रान्तिकारी बन्न सक्तैन । माओवाद आजको विश्वको मार्क्सवाद- लेनिनवाद भएकोले नै संसारभरका प्रतिक्रियवादी तथा सबै खाले संशोधनवादीहरुले माओवाद एवं माओवादीहरुमाथि वैचारिक एवं भौतिक रुपमा भीष्णा हमला गरि रहेका छन् । जसरी मार्क्सवाद – लेनिनवादको स्थापना कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीहरुद्वारा सबै खाले प्रतिक्रियावाद, संशोधनवाद र अवसरवादका विरुद्धका संर्घष्ाका क्रममा भएको हो, त्यसरी नै आज माओवादको स्थापना पनि निर्मम संर्घष्ाका बीचबाट भएको कुरा र्सवविदितै छ ।
द्वन्द्वात्मक भौतिकवादको सारतत्वको रुपमा अन्तर विरोधको नियम, विपरितहरुको एकताको नियमको उद्घाटन र व्याख्या, एकको दुयमा विभाजन हुनछ भन्ने कुराको समृद्ध व्याख्या र प्रयोग, ज्ञान सिद्धान्तको क्षेत्रमा पदार्थको चेतना र चेतनाको पदार्थमा रुपान्तरणको दर्ुइ छलाङ्गको सिद्धान्तको रुपमा विकास र व्याख्या आधार र उपरिसंचना, उत्पादक शक्ति र उत्पादन सम्बन्ध, सिद्धान्त र व्यवहारबीचको द्वन्द्वात्मक सम्बन्धको व्याख्या, विवेचना र परिमार्जन, नयाँ जनवाद, दीघकालीन जनयुद्ध, नोकरशाही पुँजीवाद, र्सवहारा अघिनायकत्व अन्तरगत क्रान्तिको निरन्तरताको सिद्धान्त तथा महान र्सवहारा साँस्कृतिक क्रान्तिको सिद्धान्तको प्रतिपादन तथा प्रयोग, वर्गसंर्घष्ालाई मुख्य कडी मान्ने राजनीतिलाई कमाण्डमा राख्ने, क्रान्तिलार्य पकड्ने र उत्पादनमा जोड दिने, मुख्य तः लाल बन्दै निपुण समेत बन्नु पर्ने, सामाजिक चिन्तन, आर्थिक तथा साँस्कृतिक गतिविधिहरुको संचालन, इतिहास निर्माणमा जनसमुदायको भूमिकाको उच्च मूल्यांकन सहित जनदिशाको मान्यता निर्धारण सहितका विचारहरुद्वारा ऐतिहासिक भौतिकवादको क्षेत्रमा महत्वपूण् योगदन, दर्शनलाई जनसमुदायमा पुर्याउनु पर्ने कुरामा जोड, विश्वदृष्टिकोण र कार्यदिशा बीचको अन्तः सम्बन्धको प्रस्तुती वर्गसंर्घष् तथा दुइलाइन संर्घषका समस्याहरुको समाधानका लागि रणनीति तथा कार्यनीतिको विकास संशोधनवादका विरुद्ध निर्मम संर्घष आदिलाई माओवादी विश्वदृष्टिकोणको मूल विशेषताहरुको रुपमा लिइन्छ । कमरेड माओको अर्को महत्वपूण् योगदान र क्षमता कहानिर प्रदर्शन भएको छ भने उहाँले जनवादी केन्द्रीयताको सिद्धान्तलाई दह्रोसीतच पक्ड्ने र लागु गर्ने सवालमा निपुणता प्रदर्शन गर्नुभएको छ । ३ – ८ नियमहरुको निर्माण गर्ने र लागू गर्ने सवालमा, विशाल संख्यामा रहेको जनमुक्ति सेनालाई अनुशासित र निर्देशीत ढंगले परिचालन गर्ने, गराउने सवालमा माओले आफू पनि अनुशासनमा बस्ने र आम पार्टींक्ति, जनमुक्ति सेना समेतलाई अनुशासित ढंगले बसाल्ने र हिंडाउन सक्नु, वर्ग विश्लेषण ठोस ढंगले गर्ने, सवालमा पनि माओ निपुण देखिनुहुन्छ भने उदारतावादको विरोध गर, घिसेपिटे पार्टीेखन जस्ता अत्यन्तै महत्वपूण् लेखहरु लेखेर आम पार्टीीक्तिलाई अनुशासनबद्ध ढंगले परिचालन गर्ने जुन अनुपम उदाहरणहरु माओले प्रदर्शन गर्नुभयो यी नै महान् चिनीयाँ नयाँ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न हुनुका महत्वपूण् थप कारणहरु थिए । आफू पनि अनुशासनमा बस्ने र अरुलार्य पनि अनुशासित ढंगले बसाल्न सक्ने जुन खुबी माओमा थियो, त्यो सफलताो जननी बन्न पुग्यो ।
त्यस्तै चीनियाँ नयाँ जनवादी क्रान्तिको प्रक्रियामा माओको सिंगो परिवारले समेत बलिदान गरेर प्रसंसनीय उदाहरण प्रस्तुत गरेको छ । जस्तो कि माओको पहिलो श्रीमती याङ काई हुइलाई च्याङकेस प्रतिक्रियावादी सत्ताले जेलबाट बाहिर झिकेर गोली हानी हत्या गरेको थियो भने माओको जेठो छोरो माओ आनइङ उत्तर कोरिया युद्धमा शहिद भएका थिए भने माओको कान्छि श्रीमती च्याङ चिङ जो ग्याङ अफ फोरको वरिष्ट सदस्य थिइन् उनलाई माओको निधनपछि प्रतिक्रान्तिकारी तेङ गुटले आजीवन जेलमा सढाएर अन्तिममा जेलमै हत्या गरेको थियो । पारिवारिक बलिदानमा पनि माओ विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनमै अग्रपंक्तिमा हुनुहुन्छ । हामी नेपाली माओवादी क्रान्तिकारीहरुले माओका यी शिक्षा र बलिदानबाट शिक्षा लिन र व्यवहारमा कार्यान्वयन गर्न जरुरी छ ।

मनमैजु – ८, काठमाडौं