२०८२ असार ५ गते, बिहीबार

काठमाडौँ । दैलेखको जलजलेमा ११२ अर्ब घनमिटर प्राकृतिक ग्याँस रहेको प्रारम्भिक रूपमा पत्ता लागेको छ। चिनियाँ विज्ञ टोलीले यो ग्याँस नेपाललाई करिब ५० वर्षसम्म पुग्ने अनुमानसहितको प्रारम्भिक रिपोर्ट प्रस्तुत गरेको छ, जसले सरकारी अधिकारीहरूलाई उत्साहित बनाएको छ। यो अनुसन्धान चीनको सरकारी निकाय ‘चाइना जिओलोजिकल सर्भे’ र सीएनपीसी सीबु इन्जिनियरिङ कम्पनीले संयुक्त रूपमा सन् २०२३ अप्रिल १० (२०८० वैशाख २८) बाट सुरु गरेका थिए। अध्ययनका क्रममा करिब ४ हजार मिटर गहिरो जमिन खनिएको थियो। खनीज अध्ययनको क्रममा जमिनमुनिबाट ग्याँसको गन्ध निस्किएको पुष्टि भएपछि चट्टानका नमूनाहरू परीक्षणका लागि चीन लगिएको थियो।
उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्री दामोदर भण्डारीका अनुसार प्रारम्भिक रिपोर्टले मिथेन ग्याँस रहेको पुष्टि गरेको छ। मिथेन स्वच्छ इन्धन मानिन्छ र पेट्रोल–डिजेलको विकल्पका रूपमा गाडी सञ्चालन, विद्युत् उत्पादन तथा घरेलु प्रयोजनमा प्रयोग गर्न सकिने उल्लेख छ। खानी तथा भूगर्भ विभागका अनुसार यसबाट हाइड्रोजन छुट्टाएर अमोनिया उत्पादन गरी मल उद्योगमा समेत प्रयोग गर्न सकिने सम्भावना छ।
दैलेखका केही स्थानमा जमिनबाट निस्किएको ग्याँस प्रज्वलित भएर आगो बलिरहने घटनालाई स्थानीयले दैवी शक्ति मानेर पूजा गर्दै आएका थिए। तर वैज्ञानिक परीक्षणले त्यहाँ प्रज्वलनशील प्राकृतिक ग्याँस रहेको पुष्टि गरेको छ।
चिनियाँ टोलीले ड्रिलिङ गरिएको क्षेत्रबाट करिब ५० वर्ष पुग्ने ग्याँसको सम्भावना रहेको बताएको छ। विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन डिसेम्बरसम्म प्राप्त हुने अपेक्षा गरिएको छ। त्यसपछि परीक्षणका रूपमा उत्पादन थाल्ने योजना बनाइएको छ। प्रारम्भिक रूपमा ७५ दिनको परीक्षण उत्पादन चरण सञ्चालन गरिनेछ, जसका लागि ६५ अर्ब रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको छ।