कला तथा साहित्य

पैतालाको प्रतिवाद !

म तिमीले पूज्य मानेर पत्याएकोशास्त्रले भनेको पैतालाबाट जन्मेकोनिच, शूद्र,अछुत !तिमीसँग दुई विकल्प छन् –कि शास्त्रलाई अछुत घोषणा गरकि मलाई अछुत घोषणा गरतिमी कुन विकल्प रोज्छौ ?म वेद सुनेको आरोपमाफलाम पगालेर कानमा हालिएकोतिम्रो शास्त्रले भनेको कुजातअब भन-वेद जलाएर खरानी पार्छौया अझै मलाई जलाइरहन्छौ ?म तपस्या गरेको आरोपमातिम्रो मर्यादा पुरुषोत्तमलेशिरोच्छेदन गरेको शम्बूक हुँतिमी दुई कुरा रोज्न सक्छौपुरानै […]

२०७७ आश्विन २१ गते, बुधबार

आवाज

यो पहिलो आवाजजुन आइरहेको छ नि मालिक ?दुई सय पचास वर्षपछिचिहानबाट उठेर आएकोरिन्जिन दोर्जेको आवाज होमुक्तिको आवाज,स्वतन्त्रताको आवाज,स्वनिर्णयको आवाज,तिम्रो मासिन्या मान्यताका विरुध्दअस्विकारको आवाजहुङ्कारको आवाजविद्रोहको आवाज !तिम्रो ढोकामाढकढक ढकढक ढकढकदस्तक दिइरहेको दोश्रो आवाजतिमीले सुन्यौ मालिक ?त्यो तिम्रा पूर्खाले काटेकामेरा पुर्खाहरूकाअसंख्य अस्थिपञ्जरहरूको आवाज हो !बाहिर निस्कने हिम्मत छ मालिक ?तिम्रो सिंहासनको खुट्टा मुन्तिरकुनै आवाज आइरहेको छ नि […]

२०७७ आश्विन १४ गते, बुधबार

पद्मश्री साहित्य पुरस्कार सञ्जीवको ‘हंस’लाई

काठमाडौं । खेमलाल–हरिकला लामिछाने समाज कल्याण प्रतिष्ठानले यो वर्षको पद्माश्री साहित्य पुरस्कार समालोचक तथा उपन्यासकार सञ्जीव उप्रेतीको उपन्यास ’ लाई दिने निर्णय गरेको छ । त्यस्तै प्रतिस्ठानले साहित्यकार मोदनाथ प्रश्रितलाई पद्मश्री साधना सम्मान प्रदान गर्ने निर्णय गरेको छ । विगत ६ दशकदेखि नेपाली साहित्यको श्रृबृद्धिमा योगदान पुर्‍याए बापत प्रश्रितलाई पुरस्कृत गर्ने निर्णय गरिएको प्रतिस्ठानले जनाएको […]

२०७७ आश्विन ११ गते, आईतवार

एक देश दुई टापु

देशको नाम एउटा हुन्छनक्शा एउटै हुन्छझण्डा र देशगीत एउटै हुन्छन्यायमुखिया, बन्दुक मुखिया र देश मुखिया एउटै हुन्छन्तर त्यही एउटा देशमादुइटा कृतिम टापु हुन्छन्ती टापुमा अलग अलग मान्छे बस्छन् !आफ्ना मतदाताहरूसँग डराएरएउटा टापु पहरा खटाएर सुत्छगोलीनिरोधक गाडीमाआतङ्क-धुन बजाएर दौडन्छ !अर्को टापुका बासिन्दाआफैले मत दिएकाहरूसँग डराएरडरै डरले / पिरै पिरले टाक्सिएर वाँच्छन्ती दुखमा जन्मन्छन्दुखमै हुर्कन्छन्र दुखकै आहालमा […]

२०७७ आश्विन ९ गते, शुक्रबार

सत्य र सत्ता

मलाई थाहा छसत्य कुरा गर्नु भनेकोसत्तासँग जिस्किनु होसत्तासँग जिस्किनु भनेकोझ्यालखानासँग जिस्किनु हो त्यति मात्रै होइनसत्तासँग जिस्किनु भनेकोगोली भरिएको बन्दूकसँग जिस्किनु होबन्दुकसँग जिस्किनु भनेकोसिधै मृत्युसँग जिस्किनु होतर माफ गर शासकमेरो निकै खराव आदत छ-सत्यसँग लहसिने आदतसत्यलाई अङ्कमाल गर्ने आदत ! सत्यलाई अङ्कमाल गर्नु भनेकोआगोलाई अङ्कमाल गर्नु होआँधीसँग उठबस गर्नु होतुफानसँग डेटिङ जानु होमृत्युसँग आँखा जुधाउनु होयातनालाई […]

२०७७ आश्विन ७ गते, बुधबार

प्रतिबन्धित मान्छेको घोषणा

निकै गहिरो लगनर कठोर परिश्रमलेनिर्माण गरेपछि एउटा मूर्तीअघ्घोर मायाँ लाग्दा लाग्दै पनिराख्न पठाएको थिएँ मन्दिरमासबैको साझा होस भनेर ! मूर्ती बनाईसकेपछिनिकैवेर नियालेर हेरेको थिएँ मैलेमुसुक्क हाँस्लाजस्तोर ‘ए बा संचै छौ ?’भन्लाजस्तै थियो !मैले मेरो सिर्जनामाकुनै भगवान हैनआफ्नो सन्तान देखेको थिएँर सुम्सुम्याउँदै म्वाइँ खाएको थिएँ ! मूर्ती बनाउँदा छिनो चिप्लिएरखुट्टामा लागेको चोट निको भएको छैनघन चिप्लिएर […]

२०७७ आश्विन २ गते, शुक्रबार

प्यारो देश

मेरो प्यारो देशलाईएमसीसी रुपकोगोमन सर्पलेचारै सिमानाबाटघेरा हालि सक्योमेरो प्यारो देशकोसुन्दर आगन भित्रप्रवेश गरी गरी सक्योमेरो प्यारो देशकोदुष्ट मालिकअरबौ मूल्यमाबिक्री भई सक्योमेरो प्यारो देशकोदेश द्रोसी मालिकलेअजिङ्गर रुपीगोमन सर्पलाईमेरो प्यारोआगन भित्रघुसाई सक्योअबमेरो प्यारो देशकोमजेरीमा पुगेरगोमन सर्पलेआफ्नो विषालुद्राहलेमेरो प्यारो देशकोमुटुमाथिडस्नको लागिसबै तयारीगरी सक्योमेरो देशकोदुष्ट मालिकलेसबै हिसाबकिताबबुझाउने तयारीगरी सक्यो लाजै नमानेरमेरो देशकोदेश द्रोही मालिकलेसबै तयारी गरी सक्योसात समुद्र पारबाटल्याइएको […]

२०७७ भाद्र ३१ गते, बुधबार

संझनाका सङ्कट

के के मात्र संझनुको को मात्र संझनुएउटा संझ्यो अर्को भुलिन्छअर्को संझ्यो अर्को पुरिन्छसंझनाहरू शङ्कटमा छन् अचेल ! चुनाव आउँछ –जनता संझनु पर्योचुनाव सकिन्छ-तस्कर संझनु पर्योसरकारमा पुगिन्छ-विदेशी संझनु पर्योसत्ताबाट गुल्टिन्छ-जुलुस संझनु पर्योविदेशी पनि को को पो संझनु ?भारत संझ्यो चीन रिसाउँछचीन संझ्यो भारत र अमेरिका रिसाउँछन संझदा पनि संझनै पर्नेसंझन पनि तर्सिनु पर्नेयो पीरै पीरको संझनायो […]

२०७७ भाद्र ३१ गते, बुधबार

लेखक साहित्यकारहरुद्वारा लेखक एवम् संस्कृतिकर्मी बिरहीलाई तत्काल रिहा गर्न माग

काठमाडौं । दर्जनौ लेखक तथा साहित्यकारहरुले राजनीतिक वैचारिक आस्थाका आधारमा अत्यन्त पूर्वाग्रही भएर लेखक एवम् संस्कृतिकर्मी अनिल शर्मा ‘बिरही ‘ लाई प्रहरीले गिरफ्तार गरेकोमा गभिर आपत्ति जनाउदै तत्काल रिहा गर्न माग गरेका छन। उनीहरुले सत्ताले आफ्नो अलोकतान्त्रिक र निरङ्कुश चरित्र देखाइरहेको, अदालतले रिहा गरेका राजनीतिक व्यक्तित्वलाई आफ्नै संविधान र कानुनको बर्खिलाप पटक पटक गिरफ्तार गर्ने […]

२०७७ भाद्र २६ गते, शुक्रबार

श्राद्धको अर्थ र औचित्य

श्रद्धाको भावले, श्रद्धास्वरुप, श्रद्धापूर्वक, श्रद्धेय ब्यक्तिको लागि गरिने श्रद्धाजन्य कार्य हो श्राद्ध ! संस्कृत भाषाको यो शब्दको संस्कृतमै “श्रद्धया दियते इति श्राद्ध:” यस्तै केही भनेर अर्थ गरिएको एको छ, जसको अर्थ हो : श्रद्धाले दिइने वा गरिने कार्य श्राद्ध हो !मेरो विचारमा बाबुआमा मरेको एकिन दिन तिथिमिति पत्ता लागेको अवस्थामा सोही दिनमा गरिने सम्झना र […]

२०७७ भाद्र २३ गते, मंगलवार