दोस्रो संविधानसभा नीवाचनपछि गठित संविधानसभा पूरै बाहिरी शक्तिको प्रत्यक्ष हस्तक्षेपको गोलचक्करमा फसेको छ र ती शक्तिहरूले संविधान कसरी र के लेख्नेस्मेतमा डिक्टेड गर्दासम्म त्यसका विरूद्ध एक शब्द बोल्न नसक्ने नेतृत्व अहिलेको संविधानसभामा छ । कतै सन् १९७५को सिक्किम विधानसभाको हालत हुने त होइन् नेपालको संविधानसभा भन्ने आशंका उब्जीएको छ, खासगरी भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले र्सार्कसम्मेलनका दौरान […]

भारतीय राजदूत रञ्जित रेसहितको टोलीले लुम्बिनीस्थित बुद्ध जन्मस्थल मायादेवी मन्दिरको अति जोखिमपूण क्षेत्रमा बोधिवृक्ष रोपेको विषय र्सार्वजनिक भएको छ । युनेस्को, पुरातत्व विभागले अति जोखिमयुक्त क्षेत्र घोषणा गरिएको स्थानमा जबर्जस्तीपूण ढङ्गले बोधिवृक्ष रोप्नु आफैँमा नाजायज काम हो । भारतीय राजदूत रेको यस किसिमको कार्यले आमनेपाली जनतालाई चोट पुर्‍याएको छ । बुद्ध नेपाली मात्रका आस्थाका केन्द्र […]

नेपाली राजनीतिक वृतमा यतिखेर आसन्न माघ ८ गते संविधान आउछ कि आउदैँन भन्ने कुराले बजार तताएको छ । वातावरणीय रुपमा मौसम चिसो भएतापनि राजनीतिक तरङ्गले भने मौसम तातिएको छ । विशेषत आम राजनीतिक पार्टी नेताहरु र र्सवसाधारण माघ ८गते संविधान आउछ कि आउदैँन भन्ने विषयमा बहश आरम्भ गर्न थालेका छन् । विभिन्न व्यक्ति र समूदायले […]

एक्काइशौँ शताव्दी नागरिक युग हो । हामी आज नागरिक युगमा छौँ । यस अवस्थामा हामीले जति चाँडो नागरिक राज्यको प्रत्याभूति गर्न पाउनु नै नागरिकको सौभाग्यहो । आज दुनियाँ भर नै नागरिक राज्यको बारेमा बहश्ा छलफल र विचार विर्मश हुने गरेको छ । आजसम्म नेपाली नागरिकले नागरिक राज्यको आभास महशुस गर्न पाएका छैनन् । कहिले लिच्छवि […]

नेपालको राजनीतिमा अहिले केही तरंगहरु छन् । सायद धेरै जिज्ञाशाहरु पनि छन् । प्रश्नहरु पनि छन् र हाम्रा अगाडि केही यस्ता ठूल्ठूला उद्वेलनहरु पनि छन् । नेपालको राजनीतिक एउटा नयाँ ठाउँमा पुगेको छ । हामीले १० वर्ष जनताको सबैभन्दा उथलपुथलपूर्ण जीवनसँग जोडिएर काम ग¥यौं । १० वर्षमा हामीले जनयुद्धमार्फत नेपालको क्रान्तिलाई उत्कर्षमा पु¥यायौं । अरु […]

एमाओवादी अध्यक्ष रोल्पा गएर पूर्वनिर्धारित समय पहिल्यै फर्किए। शान्ति-सम्झौता भएको आठ वर्ष र दोस्रो संविधानसभाको चुनाव भएको पनि वर्ष दिन यसै साता पुग्यो। शक्ति सन्तुलनको सामान्य गणितीय हेरफेर हुनेबित्तिकै शान्ति-सम्झौतामाथि ग्रहण लाग्दै गए। राजनीतिक संकट समाधान हुनुभन्दा पनि झागिँदै छन्। राज्य पुनर्संरचनाका एजेन्डा, वर्गीय असमानता र वर्णभेदका समस्या ज्यूका त्‍यूँ, छन्। सत्ताधारी वर्ग परिर्वन चाहँदैन, […]

नेतृत्वक्षमता नभएकाको हातमा सत्ता गयो भने देश र जनताको दुर्गति हुन्छ । दुनियामा अरु ठाउमा पनि संविधानसभाले संविधान बनाएको छ अधिकांशमा सहमतिमा गरिएको छ । क्रान्तिपछि बनेका संविधानमात्र एकतर्फी भएका छन् । सम्झौता भएर टुंगिएको आन्दोलन पछि बनेका संविधान सहमतिमा बन्छन् । त्यो सहमति गर्न ऋषिमन चाहिन्छ । तर हाम्रा सत्ताधारी नेताहरु कुत्सित मन, राक्षसमनका […]

नेपालमा ‘परिचय’का रुपमा बुझिने पदावलिलाई विश्व राजनीतिमा कतै ‘पहिचानवाद’ कतै ‘पहिचान’ र कतै ‘आदिवासीवाद’ का नामले पनि संबोधन गरिएको छ । यो विश्वब्यापी उभारका रुपमा रहेको सामाजिक प्रवृति हो । गएको सताब्दीको ८० को दशकदेखि चर्चा हुन थालेको यो पदावली अब राजनीतिको एउटा रुप बनिसकेको छ । कतिपय नकारात्मक घटना र प्रवृतिहरुका सकारात्मक परिणामहरु पनि […]

राजनीति वा अन्य क्षेत्र जता भए पनि तरुणवर्ग कि त सृजनात्मक उर्जा हुन्छ, कि ध्वन्सात्मक बम हुन्छ । तिनलाई राज्यले कसरी प्रयोग गर्छ यो त्यसमा भरपर्छ । विकसित देशहरुले विज्ञान र प्रविधिको प्रचूर प्रयोग गरेर समृद्धि हासिल गरेका हुन । आम्दानी वृद्धि हुदै जादा गुणस्तरीय सेवासुविधाका माग पनि स्वतः बढ्दै गयो । मान्छेको आयु पनि […]