विषय प्रवेश माक्र्सवाद कुनै निर्जीव जडसूत्र होइन, यो कुनै बनिबनाउ, पूर्ण, अपरिवर्तनीय सिद्धान्त होईन, अपितु यो कामको सजीव मार्गदर्शक सिद्धान्त हो ।” भ्लादिमिर इल्विच लेनिन लेनिनवादका प्रवर्तक र लेनिनवादी संगठनात्मक सिद्धान्त अर्थात् जनवादी केन्द्रीयताको सिद्धाकार समेत हुनुहुन्छ । पुँजीवादको चरम अवस्था मरणासन्न पुँजीवाद र सर्वहारावर्गका क्रान्ति सम्पन्न गर्नुभन्दा पूर्व बेला हो र “आज युग साम्राज्यवाद […]

संसदीय व्यवस्था विगतमा पुँजीवाद, पुँजीवादी प्रजातन्त्र र संसदीय बहुदलीय जननिर्वाचित शासन व्यवस्था सामन्तवाद, राजतन्त्र र निरंकुश निर्दलीय जहानियाँ हुकुमी शासन व्यवस्थाका तुलनामा प्रगतिशील, अग्रगामी, क्रान्तिकारी मात्र होइन जनमुखी, लोकतान्त्रिक, युगान्तकारी र राष्ट्रवादी व्यवस्था हो । समयक्रमसँगै यसमा अन्तर्निहित केही विशेष दुर्गुणहरुका कारण र पुँजीवादको साम्राज्यवादमा विकास–पतन भएसँगै संसदीय व्यवस्था प्रतिगामी, प्रतिक्रान्तिकारी र प्रतिक्रियावादी मात्र होइन […]

     १. आजको संसदीय राजनीतिको केन्द्रमा मुठ्ठीभर नेताहरु छन् – २०४६÷०४७ पछि नेपाली राजनीतिको केन्द्रमा गिरिजाप्रसाद कोइराला थिए । आज आएर नेपालको संसदीय राजनीतिको केन्द्र भागमा केपी शर्मा ओली छन् । यसो भन्नु सही हुन्छ, ‘आजको संसदीय राजनीति केपी ओलीको पक्ष र विपक्षमा केन्द्रित छ ।’ केपी ओलीलाई जसरी पनि प्रधानमन्त्रीबाट सत्ताच्यूत गर्ने गरी अन्य […]

पत्रकार महासंघको २६ औं महाधिबेशनमा स्वास्थ्यको कारण उपस्थित हुन सकिएन । निर्वाचित सबैलार्ई बधाइ तथा सफल कार्याकालको शुभकामना । अपेक्षा छ पत्रकार साथीहरुले नबोल्नेको आवाज बोल्ने छन् । नयाँ परिस्थिति र परिबेशअनुसार पत्रकारहरुले अग्रगामी सन्देश दिनेछन् समाज रुपान्तरणको लागि । अहिले पनि पत्रकारहरुको घाँटी निमोठ्ने, कलम भाँचिदिने दुष्प्रयास देखिन थालेको छ । पोखरामा प्रदेश सरकारले […]

१. जनअनुमोदित व्यवस्थामा जनउत्तरदायी नेतृत्व र राजनीतिक दल ः फेरि पनि भन्नै पर्छ, राजनैतिक विचारधारा वा चिन्तनको क्षेत्रमा सबैभन्दा सुन्दर र उन्नत लोकतन्त्रवादी परिकल्पना हो– जनअनुमोदित राजनीतिक व्यवस्था, जनउत्तरदायी नेतृत्व र राजनीतिक दलको अवधारणा । हामीले पटक–पटक भन्नैपर्छ यो परिकल्पना विश्वकै लागि नयाँ अभ्यास हुनेछ । हामीले भन्न सक्छौं कि आजका व्यवस्थाहरु जनअनुमोदित छन् वा […]

आजसम्म विश्वमा क्रान्तिका दुई मोडेल रहेका छन् । पहिलो– रुसी क्रान्तिको मोडेल आमजनविद्रोहको मोडेल र दोस्रो चिनियाँ क्रान्तिको नयाँ जनवादी क्रान्तिको मोडेल अर्थात् दीर्घकालीन जनयुद्धको मोडेल । पहिलो रुसी क्रान्तिको मोडेल आमसशस्त्र जनविद्रोहमार्पmत् केन्द्रीय सत्ता कब्जा गरेर सहर हुँदै गाउँतिर क्रान्तिलाई लैजाने मोडेल । यस किसिमको क्रान्तिको लागि पुँजीवादको विकास भइसकेको हुनुपर्दछ । कम्युनिस्ट पार्टीको […]

साम्यवाद सरकारको एक रूप हो, जुन समाजवाद स्पेक्ट्रममा पर्दछ, तर यो विशिष्ट दृष्टिकोण सामूहिक शासन प्रणालीमा हेर्ने समुदाय आधारित प्रणालीहरूभन्दा धेरै भिन्न छ । जब यो प्रणाली प्रभावमा हुन्छ, तब यो सरकार वा राज्य हो जहाँ जनताको सट्टा साझा स्वामित्व नियन्त्रण हुन्छ । यस संरचनाबाट बनिएको सामाजिक, राजनीतिक, दार्शनिक, र आर्थिक विचारधाराले शेष समाजमा गहिरो […]

ऐतिहासिक जन आन्दोलनको उत्कर्ष चैत्र २४ लाई ३१औं जनआन्दोलन दिवसको रुपमा स्मरण गर्दै यही २०७७ चैत्र २४ गते पुष्पलाल अध्ययन समाजको आयोजनामा काठमाडौंको बालुवाटारस्थित नेपाल हाउसमा ६ दर्जनजती देसका सबैजसो पक्षका प्रतिष्ठित व्यक्तित्वहरुको सकृय सहभागितामा एक विमर्श कार्यक्रमका रुपमा जनआन्दोलन दिवस चैत्र २४ मनाइयो ! निरंकुस राजतन्त्र र निर्दलीय पंचायती तानाशाही व्यवस्थाविरोधी देसका सबैजसो राजनीतिक […]

१. जनअनुमोदित, जनउत्तरदायी र जनसहभागितामा आधारित व्यवस्था नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीले ल्याएको जनमत संग्रहको प्रस्तावले समकालीन राजनीतिक चिन्तनहरुको मनोविज्ञानमा समेत तरंग ल्याइदिएको छ । उक्त पार्टीले एउटा यस्तो उन्नत व्यवस्थाको परिकल्पना गरेको छ, जुन सधैं जनअनुमोदित र जनउत्तरदायी अनि जनसहभागितामा आधारित होस् । सायद, आजसम्मका राजनीतिक चिन्तनहरुले यस्तो व्यवस्थाको परिकल्पना नै गर्न सकेका थिएनन् । हामीले […]