विचार

राजनीतिप्रति जनअसन्तुष्टि किन ?

नेपालको राजनीति पछिल्ला वर्षहरूमा जनताको विश्वास गुमाउँदै गएको देखिन्छ । लोकतन्त्र स्थापना, गणतन्त्रको घोषणा र संविधान निर्माण जस्ता ऐतिहासिक उपलब्धि भएपनि आम नागरिक हरु सन्तुष्ट देखिँदैनन् । किनकि राजनीतिक परिवर्तनले जीवनस्तर सुधार गर्छ होला भन्ने अपेक्षा आमजनतामा थियो, तर त्यो अपेक्षा व्यवहारमा पूरा गर्ने नेपालका राजनीतिक दलहरुले नसक्दा असन्तुष्टि गहिरिँदै गएको छ । यो असन्तुष्टिको […]

२०८२ पुष १४ गते, सोमबार

केही वैचारिक सवाल

यो पनि ठिक, उ पनि ठीक अथवा प्रमुख र सहायक ठीक समयमा छुट्याउन नसक्ने अर्थात अनिर्णयको बन्दी हुनेलाई अकर्मन्यता भनिन्छ । यस्तो अवस्थालाई क्रमभंग गरी अगाडि बढ्नु नै श्रेयस्कर हुन्छ । कुनै–कुनै नेताहरु जीवनको लामो समयसम्म नैतिकवान, इमान्दार र अनुशासित भइ यात्रा शुरु गरेको इतिहास देखिन्छ । उनीहरू रांणा, राजा र निरंकुस पञ्चायती शासनको विरुद्ध […]

२०८२ पुष १४ गते, सोमबार

१३३ औँ माओ जयन्ती र नक्कली माओवादीको पतन

नेपाललगायत विश्वभरनै गत शुक्रबार (डिसेम्बर २६) विश्व सर्वहारा वर्गका नेता माओत्सेतुङको १३३ औँ जन्मजयन्ति मनाइयो । यसक्रममा कतिपयले औपचारिक कार्यक्रमको आयोजना गरेर जन्म जयन्ती नै मनाएभने कतिपयले वक्तब्य दिएर औपचारिकता मात्र पूरा गरे । नेपालमा कतिपय कम्युनिष्ट पार्टीहरुले माओवाद र बिचारधारा समेत परित्याग गरेका छन् । त्यसैले उनीहरुले माओ जयन्ती मनाइरहने कुरा भएन । यसरी […]

२०८२ पुष १३ गते, आईतवार

विश्व कम्यूनिस्ट आन्दोलनमा माओको योगदान

“जसले अनुसन्धान गर्दैन, उसको बोल्ने अधिकार छैन ।”– माओत्सेतुङमाओको जन्म सन १८९३ डिसेम्बर २६ का दिन चिनको हुनान प्रान्तको साओसान गाँउमा भएको थियो र १९७६ सेपटेम्बर ९ का दिन उनको मृत्यु भएको थियो ।माओ नयाँ जनवादी क्रन्तिका सिद्धान्तका, योजनाका र प्रथम प्रयोग कर्ता हुनुहुन्छ । साथै माओ माओवादका प्रवर्तक एंवम विश्व कम्युनिस्त आन्दोलनका महान नेता […]

२०८२ पुष ११ गते, शुक्रबार

नेपालमा बढ्दो राजनीतिक संकट र सर्वपक्षीय सरकारको आवश्यकता

नेपालमा विदेशी हस्तक्षेप बढेर जाँदा एकपछि अर्को घटनाहरु भइरहेका छन् । सत्ता र शक्तिमा रहेकाहरु समस्या चर्काउन तिरै बढी उद्यत देखिन्छन् भने समस्याको समाधान गराउने कुनैपनि प्रयास हुन सकिरहेको छैन । नेपालको हालको आवश्यकता भनेकै राष्ट्रिय एकता र सहमतिको राजनीति हो । तर त्यस विपरीत एकपछि अर्को गतिविधि हुँदै गएकाले राष्ट्र नै संकटमा परेको मूल्यांकन […]

२०८२ पुष ८ गते, मंगलवार

नेपालका पार्टीहरूमा दलबदल किन ?

नेपालको राजनीतिक जीवनमा दलबदल एउटा पुरानो तर निरन्तर दोहोरिने समस्या हो । बहुदलीय व्यवस्थासँगै राजनीतिक स्वतन्त्रता र प्रतिस्पर्धा बढे पनि दलबदलले पार्टीहरूको स्थिरता कमजोर बनाइरहेको छ । दलबदलका कारणहरू धेरै छन्, तर ती सबैको मूलमा राजनीतिक संस्कृति, दलहरूभित्रको व्यक्तिगत स्वार्थका रुपमा प्रयोग भएको देखिन्छन् । पहिलो कारण विचारधारात्मक अस्थिरता हो राजनीतिक दलहरू प्रायः स्पष्ट सिद्धान्त […]

२०८२ पुष ८ गते, मंगलवार

दक्षिण एसियाभित्र रहेको मधेशको कथा–ब्यथा

नेपाल देशभित्र पूर्व पश्चिम फैलिएको लामो नदी झैं रहेको दक्षिणी किनारालाई मधेश भन्दछन यहाँका बसोबास गर्नेलाई मधेसी, मदिसे, मर्सिया, बिहारी, धोती, भारतीय भनि हेप्ने चलन उहिलेदेखि चल्दै र चलाउँदै आएको पाइन्छ यहाँका वनजंगल, चूरे, पहाड, खोला, नाला, रहेको समतल भू–भागको नाम तराई मधेश हो यसक्षेत्रको विशेषता संस्कृति र सभ्यता प्रायः भारतको बिहार र उत्तर प्रदेससँग […]

२०८२ पुष ७ गते, सोमबार

दार्शनिक प्रणालीभित्र दार्शनिक पक्षधरताको प्रश्न

विश्वमा धेरै प्रकारका दर्शनहरु छन् । दार्शनिक फाँट अन्तर्गत दार्शनिक प्रणालीभित्र विभिन्न प्रणालीहरु रहेका छन् । सबै दर्शनहरु वर्गीय पक्षधरतामा आधारित छन् । विश्व मानव समाजमा वर्गको उत्पत्तिसँगै दर्शनको उत्पत्ति भएको प्रमाणित भइसकेको छ । दर्शनको पक्षधरतासम्बन्धी विषय ज्यादै महत्वपूर्ण विषय हो । यसलाई हचुवाको भरमा र टपर्टुईयाँ ज्ञानका आधारमा निष्कर्षमा पुग्नु अज्ञानता ठहर्दछ । […]

२०८२ पुष ७ गते, सोमबार

राज्य र समाजका अन्तर्विरोधहरू

समाजवाद निर्माण गर्न आवश्यक कुरा भनेको जनताको सक्रिय सहभागिता हो, किनकि जनता नै क्रान्तिको वास्तविक नायक हुन् – माओ जनताले चाहेको जस्तो राज्य व्यवस्था भएको छैन किनभने जनताले चाहेको व्यवस्थामा शिक्षा स्वास्थ्य रोजगारको ग्यारेन्टी चाहेको हो तर, राज्यले जनतालाई पटक–पटक झुक्याउने र दमन गर्ने शैलीहरू अपनाउदै आएको छ । राज्यको दमनमा नेपाली जनता नेपालको इतिहासमा […]

२०८२ पुष १ गते, मंगलवार

विश्वभरमा मारिएका पत्रकार र मानव अधिकारको प्रश्न

विश्वमा राजनीतिक अस्थिरता र कलह बढ्दै गएको छ भने त्यसको मारमा पर्नेहरुमध्ये पत्रकारहरुको संख्यासमेत उल्लेख्य रहेको छ । गतसाता बुधबारमात्र मानव अधिकारको संरक्षणका लागि विश्वव्यापी साझा सहकार्य र प्रतिवद्धताको लक्ष्यसहित संसारभर ७७ औँ अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार दिवस मनाइएको थियो । सन् १९४८ मा संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभाले पारित गरेको मानव अधिकारको विश्वव्यापी घोषणापत्र (युडीएचआर) को स्मरणमा […]

२०८२ पुष १ गते, मंगलवार