नेपालको राजनीति पछिल्ला वर्षहरूमा जनताको विश्वास गुमाउँदै गएको देखिन्छ । लोकतन्त्र स्थापना, गणतन्त्रको घोषणा र संविधान निर्माण जस्ता ऐतिहासिक उपलब्धि भएपनि आम नागरिक हरु सन्तुष्ट देखिँदैनन् । किनकि राजनीतिक परिवर्तनले जीवनस्तर सुधार गर्छ होला भन्ने अपेक्षा आमजनतामा थियो, तर त्यो अपेक्षा व्यवहारमा पूरा गर्ने नेपालका राजनीतिक दलहरुले नसक्दा असन्तुष्टि गहिरिँदै गएको छ । यो असन्तुष्टिको […]

यो पनि ठिक, उ पनि ठीक अथवा प्रमुख र सहायक ठीक समयमा छुट्याउन नसक्ने अर्थात अनिर्णयको बन्दी हुनेलाई अकर्मन्यता भनिन्छ । यस्तो अवस्थालाई क्रमभंग गरी अगाडि बढ्नु नै श्रेयस्कर हुन्छ । कुनै–कुनै नेताहरु जीवनको लामो समयसम्म नैतिकवान, इमान्दार र अनुशासित भइ यात्रा शुरु गरेको इतिहास देखिन्छ । उनीहरू रांणा, राजा र निरंकुस पञ्चायती शासनको विरुद्ध […]

नेपाललगायत विश्वभरनै गत शुक्रबार (डिसेम्बर २६) विश्व सर्वहारा वर्गका नेता माओत्सेतुङको १३३ औँ जन्मजयन्ति मनाइयो । यसक्रममा कतिपयले औपचारिक कार्यक्रमको आयोजना गरेर जन्म जयन्ती नै मनाएभने कतिपयले वक्तब्य दिएर औपचारिकता मात्र पूरा गरे । नेपालमा कतिपय कम्युनिष्ट पार्टीहरुले माओवाद र बिचारधारा समेत परित्याग गरेका छन् । त्यसैले उनीहरुले माओ जयन्ती मनाइरहने कुरा भएन । यसरी […]

“जसले अनुसन्धान गर्दैन, उसको बोल्ने अधिकार छैन ।”– माओत्सेतुङमाओको जन्म सन १८९३ डिसेम्बर २६ का दिन चिनको हुनान प्रान्तको साओसान गाँउमा भएको थियो र १९७६ सेपटेम्बर ९ का दिन उनको मृत्यु भएको थियो ।माओ नयाँ जनवादी क्रन्तिका सिद्धान्तका, योजनाका र प्रथम प्रयोग कर्ता हुनुहुन्छ । साथै माओ माओवादका प्रवर्तक एंवम विश्व कम्युनिस्त आन्दोलनका महान नेता […]

नेपालमा विदेशी हस्तक्षेप बढेर जाँदा एकपछि अर्को घटनाहरु भइरहेका छन् । सत्ता र शक्तिमा रहेकाहरु समस्या चर्काउन तिरै बढी उद्यत देखिन्छन् भने समस्याको समाधान गराउने कुनैपनि प्रयास हुन सकिरहेको छैन । नेपालको हालको आवश्यकता भनेकै राष्ट्रिय एकता र सहमतिको राजनीति हो । तर त्यस विपरीत एकपछि अर्को गतिविधि हुँदै गएकाले राष्ट्र नै संकटमा परेको मूल्यांकन […]

नेपालको राजनीतिक जीवनमा दलबदल एउटा पुरानो तर निरन्तर दोहोरिने समस्या हो । बहुदलीय व्यवस्थासँगै राजनीतिक स्वतन्त्रता र प्रतिस्पर्धा बढे पनि दलबदलले पार्टीहरूको स्थिरता कमजोर बनाइरहेको छ । दलबदलका कारणहरू धेरै छन्, तर ती सबैको मूलमा राजनीतिक संस्कृति, दलहरूभित्रको व्यक्तिगत स्वार्थका रुपमा प्रयोग भएको देखिन्छन् । पहिलो कारण विचारधारात्मक अस्थिरता हो राजनीतिक दलहरू प्रायः स्पष्ट सिद्धान्त […]

नेपाल देशभित्र पूर्व पश्चिम फैलिएको लामो नदी झैं रहेको दक्षिणी किनारालाई मधेश भन्दछन यहाँका बसोबास गर्नेलाई मधेसी, मदिसे, मर्सिया, बिहारी, धोती, भारतीय भनि हेप्ने चलन उहिलेदेखि चल्दै र चलाउँदै आएको पाइन्छ यहाँका वनजंगल, चूरे, पहाड, खोला, नाला, रहेको समतल भू–भागको नाम तराई मधेश हो यसक्षेत्रको विशेषता संस्कृति र सभ्यता प्रायः भारतको बिहार र उत्तर प्रदेससँग […]

विश्वमा धेरै प्रकारका दर्शनहरु छन् । दार्शनिक फाँट अन्तर्गत दार्शनिक प्रणालीभित्र विभिन्न प्रणालीहरु रहेका छन् । सबै दर्शनहरु वर्गीय पक्षधरतामा आधारित छन् । विश्व मानव समाजमा वर्गको उत्पत्तिसँगै दर्शनको उत्पत्ति भएको प्रमाणित भइसकेको छ । दर्शनको पक्षधरतासम्बन्धी विषय ज्यादै महत्वपूर्ण विषय हो । यसलाई हचुवाको भरमा र टपर्टुईयाँ ज्ञानका आधारमा निष्कर्षमा पुग्नु अज्ञानता ठहर्दछ । […]

समाजवाद निर्माण गर्न आवश्यक कुरा भनेको जनताको सक्रिय सहभागिता हो, किनकि जनता नै क्रान्तिको वास्तविक नायक हुन् – माओ जनताले चाहेको जस्तो राज्य व्यवस्था भएको छैन किनभने जनताले चाहेको व्यवस्थामा शिक्षा स्वास्थ्य रोजगारको ग्यारेन्टी चाहेको हो तर, राज्यले जनतालाई पटक–पटक झुक्याउने र दमन गर्ने शैलीहरू अपनाउदै आएको छ । राज्यको दमनमा नेपाली जनता नेपालको इतिहासमा […]

विश्वमा राजनीतिक अस्थिरता र कलह बढ्दै गएको छ भने त्यसको मारमा पर्नेहरुमध्ये पत्रकारहरुको संख्यासमेत उल्लेख्य रहेको छ । गतसाता बुधबारमात्र मानव अधिकारको संरक्षणका लागि विश्वव्यापी साझा सहकार्य र प्रतिवद्धताको लक्ष्यसहित संसारभर ७७ औँ अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार दिवस मनाइएको थियो । सन् १९४८ मा संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभाले पारित गरेको मानव अधिकारको विश्वव्यापी घोषणापत्र (युडीएचआर) को स्मरणमा […]