क्रान्ति कुनै सजावट होइन, त्यो विस्फोट हो– विस्फोट जुन पुरानो समाजका हड्डी, रगत र माटोलाई चिरिँदै नयाँ समाजको जन्म कराउँछ । क्रान्तिले केवल दुष्मनका बम र बन्दुकसँग युद्ध गर्दैन, त्यो मनुष्यका भित्र बस्ने सडेको सोच, स्वार्थी प्रवृत्ति र प्रतिक्रान्तिकारी मानसिकता विरुद्धको युद्ध पनि हो । क्रान्तिको पहिलो चरण सधैँ बाहिरी शत्रुविरुद्ध हुन्छ । जहाँ […]

पृष्ठभूमि  मेवा नेपाली संस्कृति तथा धार्मिक कार्यक्रमहरूमा अत्याधिक प्रयोग हुने फल हो । मेवा उष्ण तथा उपोष्ण हावापानी भएका स्थानहरूका कृषक र मेवा पारखीहरूले रोप्न रुचाउने फल हो । भू–मध्य रेखा वरिपरिको गर्मी र उच्च आद्रदा भएका मुलुकहरूमा मेवाका बोटहरु प्राकृतिक रूपमा पाइन्छन् वा बृहत रूपमा रोपिन्छन् । मध्य अमेरिका, अफ्रिका, हिन्द–प्रशान्त क्षेत्र, भारत हुँदै […]

विश्वले हरेक वर्ष महान् अक्टोबर समाजवादी क्रान्ति दिवस मनाउने गर्दछ । यो तत्कालीन रूसी पत्रो अनुसर ७ नोभेम्बरका दिन पर्दछ । यस वर्षको यो महान अक्टोबर क्रान्तिको वार्षिकोत्सवको अवसर(नोभेम्बर ७)लाई पनि विभिन्न किसिमले स्मरण गर्ने कार्यक्रम गरिँदैछ । त्यो क्रान्ति रुसी क्रान्तिकारी माक्र्सवादी चिन्तक तथा सुझबुझपूर्ण किसिमले जनताको संघर्षको सफल नेतृत्व गर्ने नेता भ्लादिमिर इलिच […]

नेपालको राजनीतिक इतिहासमा नेपाली कांग्रेस केवल एक दल होइन लोकतन्त्रको पर्यायको रूपमा चिनिन्छ । यही पार्टीले मुलुकमा बहुदल, अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता र संवैधानिक शासन प्रणालीको बीज रोपेको थियो । तर आज यही कांग्रेस आफ्नै विचार र अस्तित्वको दोभानमा उभिएको छ । संस्थापकहरूले कल्पना गरेको ‘उदार लोकतान्त्रिक कांग्रेस’ र आजको सत्ता केन्द्रित कांग्रेसबीचको दूरी यति बढिसकेको छ […]

नेपाली राजनीतिमा अहिले पार्टीहरु, खासगरी कम्युनिस्ट नामधारी पार्टीहरु फुट्ने र जुट्नेको होडबाजी नै चलेको छ । एकता र फुटको बीचमा द्वन्द्वात्मक अन्तरसम्बन्ध रहेको हुन्छ । यी दुई विपरीत प्रवर्गहरुको अस्तित्व नै एक अर्कोमा अन्तरनिहित पनि छ । भन्नुको तात्पर्य एकता हुनलाई फुट भएकै हुनुपर्ने र फुटको अस्तित्व हुनलाई एकता हुनै पर्ने हुन्छ । द्वन्द्ववादमा जसरी […]

२५ अक्टोवर, अन्तर्राष्ट्रिय कम्युनिष्ट आन्दोलनको इतिहासमा एक ऐतिहासिक दिनको रुपमा स्थापित गर्न सफल भएको दिन । जुन क्रान्तिले विश्वमा पहिलो पटक सामन्तवाद र साम्राज्यवादको शोषण, दमन र उत्पिडनको जाँतोमुनि पिल्सिएका विश्वका उत्पिडित तथा मुक्तिकामी जनताको लागि वैज्ञानिक समाजवादी मार्गलाई देखाएको थियो । विश्वमा सामन्तवादलाई समूल नष्ट गर्न फान्सेली पूँजीवादी क्रान्तिको जति ठूलो महत्व छ पूँजीवाद–साम्राज्यवादलाई […]

    राज्यको ज्यादती, भ्रष्टाचार र लोकतन्त्र समाप्त पार्ने केपी ओलीको षड्यन्त्र विरुद्ध जेन–जी १६ वर्षदेखि २८ वर्षसम्मका युवाहरु भाद्र २३ गतेका दिन सडकमा ओर्लिएका हुन् । यो कलर रिभोल्यूशन हो अर्थाात सडक आन्दोला । ग्लोबल डिपोटमा खारिएर निडर रुपमा सडक तताएका युवा हुन् जेन–जी । अलि साना पुस्ता अल्फा । अति भएपछि खति हुन्छ भन्छन् […]

इजरायलले अमेरिकासमेतको साथ सहयोगमा आफ्ना सबै स्वार्थ पूरा गरेपछि फेरी प्यालेष्टाइनहरुमाथि फेरी आक्रमण शुरुगरेको छ । युद्धबिराम भएर बन्दीहरुकोसमेत आदान–प्रदान भइसकेपछि गतसाता इजरायलले गाजामा फेरि हवाई आक्रमण गरेर ३३ जनाभन्दा बढी प्यालेष्टाइनको ज्यान लिएको छ । इजरायलले गाजा शहरसँगै बेइतला र खान युनिससहितका अन्य केही शहरका घर, विद्यालय र आवासीय भवनमासमेत खुलेयाम हवाई आक्रमण गरेको […]

नेपालको वाम राजनीति सधैं उथलपुथलपूर्ण रहँदै आएको छ। सन् २०६४ देखि २०७६ सम्मको जनयुद्ध, संविधान निर्माण र चुनावी प्रक्रियाले देशको कम्युनिस्ट आन्दोलनलाई नयाँ मोडमा पुर्याएको थियो। तर २०७६ सालको सर्वोच्च अदालतको फैसलाले नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको ऐतिहासिक एकतालाई भत्काइदियो।यसपछि माओवादी केन्द्रले प्रचण्ड–नेपाल नेतृत्वमा आफ्नो अस्तित्व कायम गर्न खोज्यो। सत्ता प्राप्त भए पनि वैचारिक प्रभाव कमजोर भयो। […]

विरोधाभासको एउटा पक्षविना अर्को पक्षको कल्पना गर्न सकिदैन। जसरी आधा स्याउ खाइसकेपछि फेरि त्यही सिङ्गै स्याउ हातमा लिन असम्भव हुन्छ, त्यसरी नै जीवन, समाज र विचारको गतिशीलतालाई विरोधाभास विना बुझ्न सकिँदैन। संसारको प्रत्येक वस्तु, प्रत्येक सम्बन्ध र प्रत्येक चेतनामा विरोधाभास लुकेको हुन्छ। विरोधाभास भनेको केवल संघर्ष होइन, त्यो अस्तित्वको धड्कन हो, जसले सृष्टिलाई चलाइराखेको छ।प्रकृतिमा […]