“साँस्कृतिक बिनाको सेना बोधो सेना हो, र बोधो सेनाले शत्रुलाई हराउन सक्दैन ।”  – माओ त्सेतुङ, “साँस्कृतिक कार्यमा संयुक्त मोर्चा” ( अक्टुवर ३०, १९४४)  यस आलेखमा संस्कृति भनेको के हो ? भन्ने बारेमा लेख्न प्रयत्न गरिएको छ । संस्कृति आन्तरिक, मानसिक, वैचारिक तथा परम्परागत धारणा हो । सभ्यता बाहिरी पक्ष हो भने संस्कृति आन्तरिक पक्षमा […]

नेपालको आर्थिक समृद्धि, रोजगारीको सृजना र आयात प्रतिस्थापनको मेरुदण्ड मानिने लघु साना तथा मझौला उद्यम आज नीति–निर्देशनको प्राथमिकता भित्र पर्दा पर्दै पनि कर्जाको अभावमा सङ्घर्षरत छन् । राष्ट्र बैंकले यो क्षेत्रमा लगानी वृद्धि गर्न बारम्बार बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई निर्देश दिँदै आए पनि व्यवहारमा लक्ष्यअनुसारको कार्यान्वयन हुन सकेको छैन । परिणामतः उत्पादन क्षमताको विस्तार रोकिएको […]

फलाम एक रसायनिक तत्व हो। यो एक प्रकारको धातु हो । अङ्रेजीमा यसलाई आइरन भनि्छ। फलामको उत्पादन दुई मुख्य चरणमा हुन्छ। पहिलो चरणमा, फलामको धातुलाई ब्लास्ट फर्नेसमा कोकको (कोईला) साथ पगालिन्छ । र पग्लिएको धातुलाई सिलिकेट खनिज जस्ता दोषबाट अलग गरिन्छ। यस चरणले उत्पादनलाई पिग फलाम भनिन्छ किनाकि यसमा ठूलो मात्रामा कार्बन हुन्छ। दोस्रो चरणमा, […]

विश्वभर एकातिर प्रचार शान्ति र सुव्यवस्थाको भैरहेको छभने होडबाजी युद्ध र हातहतियारको भैरहेको देखिएको छ । गत साता मंगलबार र बुधबार नेदरल्यान्ड्सको हेगमा नेटोको वार्षिक शिखर सम्मेलनमा भएको थियो । सो सम्मेलनमा अमेरिकाले आफ्नो नेतृत्वमा रहेको उत्तर एट्लान्टिक सन्धि संगठन नेटोलाई फेरी सक्रिय बनाउने र अमेरिका समर्थित राष्ट्रहरुको रक्षा बजेटमा भारी वृद्धि गराउने प्रयास गरेको […]

दर्शनको क्षेत्रमा प्रगतिवाद भन्ने वित्तिकै परम्परागत आध्यात्मवादी चिन्तन, बिचार, सिद्धान्त र नीतिहरु जसले संसार अर्थात प्रकृति र मानव समाजलाई अज्ञेय, अलौकिक, अदृष्य शक्ति विशेषद्वरा सञ्चलित र अपरिवर्तनीय हुन्छ भन्ने रुढ र अन्ध मान्यता राख्दछ त्यसको सकारण खण्डन गर्दै द्वन्द्वात्मक ऐतिहासिक भौतिकवादका आधारमा संसार अर्थात जीव र जगतलाई हेर्ने, व्याख्या गर्ने र बदल्ने कुरा पर्न आउँदछ […]

असार १५ अर्थात् राष्ट्रिय धान दिवस नेपाली कृषि संस्कृतिको गहिरो प्रतीक मात्र होइन राष्ट्रिय आत्मासँग जोडिएको चेतनाको दिवस हो । दुर्भाग्य आज यो दिन कृषि नीति, किसानको अवस्था र खाद्य सुरक्षाप्रतिको राज्यको गम्भीरता परीक्षण हुने सट्टा हिलो खेल र पर्यटनको चहलपहलमा सीमित बन्दै गएको छ । भाषणमा कृषि प्राथमिकता भएजस्तो देखिए पनि व्यवहारमा भने किसानहरू […]

आर्थिक वर्ष २०८२/०८३ को बजेट संघीय संसदमा प्रस्तुत भइसकेपछि अब व्यवसायी, बैंकर, अर्थशास्त्री र सर्वसाधारणको ध्यान मौद्रिक नीतितर्फ मोडिएको छ । आर्थिक समृद्धि, रोजगारी सिर्जना, उत्पादन प्रवर्द्धन र वित्तीय अनुशासन कायम राख्न मौद्रिक नीतिको भूमिका अपरिहार्य रहन्छ । तर विगत केही वर्षयता मौद्रिक नीतिले न त जनविश्वास जित्न सकिरहेको छ न त अर्थतन्त्रको मूलधारमा निर्णायक […]

नेपालमा फेरी बिवादास्पद अमेरिकी योजना एमसीसी व्युँतिएको प्रचार गरिएको छ । जुन प्रचार अमेरिकी सरकार र त्यहाँको एमसीसी परियोजनाकातर्फबाट नभएर काठमाडौंस्थित अमेरिकी दूतावासले गरेको हो । तर अमेरिकी दूतावासले आकस्मिकरुपमा सार्वजनिक गरेको असार चारगतेको वक्तव्यमा एमसीसी परियोजना पुनः सञ्चालन हुने कुनै किटानी कुराहरु उल्लेख गरिएका छैनन् । जुन वक्तव्य आश्वासनमा आधारित देखिन्छ । अमेरिकी राष्ट्रपतिमा […]

चालु आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ सकिन अब केही दिन मात्र बाँकी हुँदा मुलुकको बजेट कार्यान्वयनको अवस्था फेरि एकपटक आलोचना र चिन्ताको विषय बन्न पुगेको छ । नेपालको संघीय संसदीय व्यवस्थाको कार्यान्वयन र सरकारको संरचनात्मक बलियोपनका बाबजुद पनि विकास खर्चको गति आशानुकूल देखिएको छैन । यस आर्थिक वर्षमा सत्तामा रहेका नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेजस्ता संसदका दुई […]

पछिल्ला दिनमा नेपालमा खासगरी राजनीतिक क्षेत्रमा बिचित्रका घटनाहरु हुनथालेका छन् । नारा एकातिर ब्यवहार अर्कातिर हुने नेपालको पार्टी राजनीतिको बिशेषता नै हुनथालेको छ । कतिपयले त जे बोल्ने हो, त्यो नगर्ने र जे गर्ने हो, त्यो नबोल्ने कुरालाई आफ्नो घोषित नीतिनै बनाएको देखिएको छ । जसलेगर्दा समाजमा बिभिन्न किसिमका भ्रमहरुको सिर्जना भएको छ र त्यसबाट […]