नेपालमा जनगणतन्त्रको माग उठ्न थाले लगत्तै धर्म निरपेक्षता र राजतन्त्रको कुरालाई पनि चर्कोरूपमा उठाउन खोजिएको छ । हेर्दा नेपालका केही समूहहरूले सो माग उठाएको देखिए पनि त्यसका पछाडि ‘इन्डो पश्चिमा गठबन्धन’को हात रहेको सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । ०६३ को परिवर्तनपछि सत्ता र शक्तिमा आएकाहरू असफल भएपछि नेपाल फेरि राजनीतिक परिवर्तनको संघारमा पुगेको हो । […]

“हुँदैन बिहान मिरमिरमा तारा झरेर नगए बन्दैन मुलुक दुई – चार सपूत मरेर नगए ।” यी माथिका कविताका हरफहरू कवि भूपि शेरचनका हुन् । कवि भूपिले भन्नुभएको कुरा मात्र कवितामा सिमित छैन । व्यवहारमा सावित भएका कुरा हुन् । किनभने बिना बलिदान संसारमा कुनै समाजको परिवर्तन र क्रान्ति भएको इतिहास छैन । दास युगको अन्त्यको […]

नेपालको छिमेकी मुलुक भारतले आफ्नो विस्तारवादी नीति नछाडेपछि पछिल्लो समयमा भारतसँग सीमा जोडिएका प्रायः मुलुकहरुमा विरोध शुरु भएको छ । नेपालका शासकहरुले भारतीय सीमामा तारबार लगाउन मानिरहेका छैनन् । तर, भारतले म्यान्मारसँग जोडिएको सीमामा तारबार लगाउने निर्णय गरेको छ । जसलेगर्दा म्यानमारमा भारत विरोधी गतिविधि तीव्र भएको स्पष्ट गरेको छ । भारत र म्यानमारबीच कायम […]

“जसरी दर्शनले सर्वहारावर्गमा आफ्नो भौतिक हतियार भेटाउँछ, त्यसरी नै सर्वहारा वर्गले दर्शनमा आफ्नो बौद्धिक हतियार भेटाउँछ ।” – कार्ल माक्र्स – फ्रेडरिक एंगेल्स, संकलित रचना संग्रह खण्ड ३, पृष्ठ १८७, प्रगति प्रकाशन, मास्को १९७५ । माक्र्सवाद सर्वहारा वर्ग र सबै उत्पीडित जनसमुदायको मुक्तिको सिद्धान्त हो । माक्र्सवादको दर्शन द्वन्द्वात्मक तथा ऐतिहासिक भौतिकवादी दर्शन हो । […]

समाजवादमा पनि वर्ग संघर्ष विद्यमान रहन्छ – माओ त्सेतुङ  जनताको जनवादी अधिनायकत्व भनेको के हो ? यो व्यवस्था कहिले र कसको नेतृत्व कहिले कायम हुन्छ ? यो व्यवस्था मानव समाजको विकासको कुन क्रममा स्थापना गरिन्छ ? त्यसपछि कुन राज्य व्यवस्था लागू गरिन्छ ? भन्ने जस्ता महत्वपूर्ण प्रश्न र जिज्ञासा हाम्रो समाजमा प्रसस्तै सुन्न पाइन्छ । […]

आज फागुन १ गते, २९ औ जनयुद्ध दिवस मनाइदै छ । जुन युद्ध नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी) र नेपाल सरकारबीच २०५२ देखि २०६२ सालसम्म चलेको थियो । ०६३ पछि जनयुद्ध सफल भयोभन्ने र जारी छ भन्नेहरुका बीचमा १७ वर्षसम्म विभिन्न किसिमका विवादहरु रहेका छन् । जनयुद्ध सफल भयो भन्नेहरु सत्ता र शक्तिमा रहेका छन् भने […]

“समाज विकासको प्रक्रियामा श्रम र उत्पादन प्रणालीको महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । तर, जति ठूला प्राकृति साधन – स्रोतहरु तथा आधुनिक उपकरणहरु उपलब्ध भए तापनि मनुष्यको स्पर्श बिना ती सबै जड हुन्छन्” – (माक्र्स एगेल्स श्रम उत्पादन) कम्युनिस्ट समाज श्रमिकहरुको समाज हो । श्रम र समाजदेखि अलग रहन नसक्ने श्रमिक जनतासँग सहकार्य गरेर समुन्नत समाज निमार्ण […]

नेपालमा पछिल्ला दिनमा मुख्यत कम्युनिष्ट राजनीतिमा विभिन्न किसिमका उतार–चढावहरु देखिएका छन् । मुख्यत ०४६ सालको राजनीतिक परिवर्तनबाट नेपालमा बहुदलीय संसदीय ब्यवस्थाको पुनस्र्थापना भएपछि शुरु भएको कम्युनिष्ट पार्टीहरुको भ्रष्टीकरणको अवस्था ०६३ को राजनीतिक परिवर्तनपछि तीब्र भएको छ । मुख्यत ०५२ मा शुरु भएको जनयुद्ध, जसले दिएका नारा र ०६३ पछिको कतिपय समूहहरुको पछि हटाइका कारण कम्युनिष्ट […]