कला तथा साहित्य

रचना विधानका आधारमा ‘दाना’ नाटकको विश्लेषण – नेत्र बहादुर कुँवर

१ विषय प्रवेश ‘दाना’ नाटक नाटककार खेम थपलिया (वि.सं. २०२७) को प्रकाशित छैँठौँ नाट्यकृति हो । यसअघि उनका ‘युद्ध र शान्ति’ (२०६४), ‘नागार्जुन एक्सप्रेस’ (२०६६), ‘सपनाका सपनाहरू’ (२०७०), ‘प्रगतिवादी एकाङ्की नाटक’ (२०७०), ‘उनी मरेका छैनन्’ (२०७२) नाट्यकृति प्रकाशित भइसकेका छन् । यहाँ थपलियाको ‘दाना’ नाटकको रचना विधानका आधारमा मूल्याङ्कन गरिएको छ । २ कथानक ‘दाना’ […]

२०७५ कार्तिक १७ गते, शनिबार

झोला – कुन्साङ कान्छा

खहरेको पुलमाथी छोइगु बलले खुशुक्क खिचेको निम्सरो देखिने तस्बिरमा एउटा झोला छ झोलाको गौरबशाली बिगत छ क्रुर बर्तमान छ उज्यालो भबिस्यको मार्गचित्र छ प्रचण्ड पथिय गद्दारहरुको गुप्त योजनामा मेरो हत्या गर्ने षड्यन्त्रको एक थान तानाबाना बदलाको पोको छ तादिखोला रङ्ग्याएर धर्तिमा जुन बाल्ने सपनाको खोजी गर्ने मेरो प्रिय् प्रिय कमरेड निरबको हत्याको बदला लिने शपथका […]

२०७५ कार्तिक १७ गते, शनिबार

केही कविहरू स्मरणीय छन् – बलराम तिमल्सिना

त्यसो त धेरै कविहरू छन् तर केही कविहरू विशेष स्मरणीय छन् ! ती कविहरू उनीहरूका विशेष गुणले स्मरणीय छन ! फूल माला वोकेर विहानै ती सत्ताको ढोकैमा पुग्छन जदौ गर्न कसैको पदोन्नतीमा बधाई दिन या आफ्नो पदोन्नतीको आशिर्वाद थाप्न र ,उतैबाट कविताको कन्टेन बोकेर फर्कन्छन ! कविताको बजारमा ती आगो कविता लिएर पस्छन र हामीलाई […]

२०७५ कार्तिक १६ गते, शुक्रबार

कमसल चेतना – बलराम तिमल्सिना

कमसल चेतनाका दुखै दुख छन ! कमसल चेतनाले- साथी पनि कमसल रोज्छ सत्रु पनि कमसल रोज्छ आखिर साथीले पनि सिकाउँने हो सत्रुले पनि सिकाउँने हो सिकाउँने नै कमसल रोजेपछि उसले कमसल कुरा सिक्छ ऊ दुखै दुखमा डुव्छ ! कमसल चेतनाले तर्क पनि कमसल गर्छ कमसल कुरामा खुसी हुन्छ झगडा पनि कमसल कुरैमा गर्छ ! कमसलहरूले […]

२०७५ कार्तिक १० गते, शनिबार

दोष – देवी काफ्ले

नारी हुनु नै मेरो दोष हो भने अामा हुनु नै मेरो दोष हो भने पत्नी हुनु नै मेरो दोष हो भने छोरी हुनु नै मेरो दोष हो भने मलाई सृष्टि नै किन गरिस् हे ईश्वर मलाई सृष्टि नै किन गरिस् ? बिधाताको पालना नगरेको भए सृष्टि नै रोकेको भए पापीहरुको जन्मलाई रोकेको भए पुरुषको पौरुषत्व […]

२०७५ कार्तिक ८ गते, बिहीबार

एउटा गम्भीर विमारी वारे– बलराम तिमल्सिना

थुप्रै विमारीहरू छन् गम्भीर ! मान्छे आफ्नो हुन्छ तर रोग आफ्नो हुदैन सरुवा रोग लागेको मान्छे आफ्नै भए पनि खतरनाक हुन्छ ! आफ्नो मान्छे भनेर नजिकै बस्नु गाला जोड्नु या म्वाइँ खानु या विरामीको जुठो खानु स्वास्थ्य विज्ञानमा निषेध छ ! केही यस्ता रोग हुन्छ घर मुलीलाई छोएपछि जहानै सोत्तर हुन्छन ! हामी कहाँ यस्तै […]

२०७५ कार्तिक ७ गते, बुधबार

देशको कथा– बलराम तिमल्सिना

राजै चै हैनन् तर राजाभन्दा कम छैनन् श्रीपेच विहीन राजाहरू ! श्री पाँच नै त होइनन् श्री पाँचभन्दा कम छैनन् पाँच हराएका श्रीहरू ! देशमा राजाको शासन छैन तर खास फरक छैन श्रीपेच सार्वजनिक गर्न व्यस्त छ हाम्रो बबुरो गणतन्त्र ! नपत्याए राष्ट्रपतिको सवारी हेर्नुस कुन राजाकोभन्दा कम छ जाम ? कुन राजाभन्दा कम डुल्छिन […]

२०७५ आश्विन ३१ गते, बुधबार

अल्जाइमर – बलराम तिमल्सिना

अल्जाइमरले सिकिस्त छ सरकार अल्जाइमरकै विरामी छ प्रतिपक्ष जनताको हालत पनि उस्तै उस्तै छ देश अल्जाइमरले चलाएको छ ! यो देशको सरकारलाई ऊ कसरी बन्यो भन्नेमै विभ्रम छ कैले सोच्छ- ऊसलाई जनताको मतले बनाएको हो त्यस्तरी लाइन लागेका थिए जनता ड्याम ड्याम छाप लगाएकै हुन तिनले फेरि सोच्छ – बोराका बोरा पैसाले चै के गर्यो […]

२०७५ आश्विन ३० गते, मंगलवार

भोकको अन्त्य – राजबाबु श्रेष्ठ ‘सागर’

आज धेरै वर्ष पछाडि उसलाई भोकसङ्गै कुस्ती लडिरहेको देखिरहेछु रूप छ तर रङ्ग छैन उसमा शरीर छ केवल खोक्रो तर जवानीको आगो निभेको छ सुकेको ओंठ छ तर मुस्कानले फकेटाहाली आकाश उडिसकेको छ परिस्थितिको लहराले बेरिरहेको छ उसलाई कहिल्यै फुत्कने नसक्ने गरी यी दिनहरूमा म उसलाई केवल एकोहोरो हेरिरहेको छु केवल एकोहोरो उल्लूले दिनमा न […]

२०७५ आश्विन २५ गते, बिहीबार

हरिया झिँगाहरू – बलराम तिमल्सिना

एकादेशमा हरिया झिँगाहरू रहेछन । हरिया झिँगाहरूले सरकार पनि बनाएछन। झिँगाहरूको सरकार प्रमुखले एक दिन झिँगाहरूलाई जम्मा गरेर भनेछ- माकाफुइँहरू ! खाली झिँगालेजस्तो सत्ताको वरिपरि घुमेको छ भुनभुनाएको छ ! यसरी सरकार चल्छ ? सवैले हाम्रो सरकारलाई असफल पार्न षडयन्त्र गरेका छन ।कसैलाई मतलव छैन ।खाली पद मागेको छ पैसा मागेको छ । मैले कहाँबाट […]

२०७५ आश्विन २३ गते, मंगलवार