कला तथा साहित्य

डा. ऋषिराज बराललाई खुला पत्र , यतिसारो मन–पेट किन पोलेको ?

आदरणीय डा. ऋषिराज बराल, अभिवादन ! हाम्रो पार्टी (नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी) का आदरणीय महासचिव कमरेड विप्लवद्वारा लिखित ‘महापतन’ पुस्तकसम्बन्धी तपाईंको अमैत्रीपूर्ण र लाठीमुङ्ग्री शैलीको टिप्पणी काठमाडौंबाट सञ्चालित एवम् बादल–पम्फा–सूर्य पथिकद्वारा निर्देशित (संरक्षित) जनदिशा अनलाइनमा पढ्न पाइयो । सो टिप्पणीको पठनपछि मनमा उब्जिएका केही जिज्ञासा राख्न चाहन्छु : १. के दुनियाँमा कुनै पनि पुस्तक आफैँमा शतप्रतिशत […]

२०७५ कार्तिक ३० गते, शुक्रबार

कार्तिक नाच शुरु

काठमाडौं , २७ कार्तिक । पाटनको ऐतिहासिक कात्तिक नाच शुरु भएको छ । झण्डै चार सय वर्ष अघि शुरु भएको कात्तिक नाच पाटन दरवार परिसरमा रहेको कात्तिक डबलीमा सोमबार शुरु गरिएको हो । पहिलो सोमबार बाथः प्याखं अन्तर्गत ‘लेवः लायेगु’ नाटक देखाइएको थियो । यस नाचमा कृष्ण लिला, शास्त्रीय नाच, लोक नाटक, उषाहरण लिला, जलशयन, […]

२०७५ कार्तिक २७ गते, मंगलवार

कमरेडहरूको सम्मेलन – बलराम तिमल्सिना

भर्खरै भर्खरै सुरु भएको छ कमरेडहरूको सम्मेलन ! सम्मेलनमा किसान कमरेडहरू छैनन् मजदूर कमरेडहरू छैनन् छन त ती कमरेडहरू पनि छन तर ती कामदारको भूमिकामा छन ! सम्मेलनमा दलित कमरेडहरू छैनन महिला कमरेडहरू छैनन मधेशी कमरेडहरू छैनन जनजाती कमरेडहरू पनि छैनन छन त ती कमरेडहरू पनि छन तर ती दर्शकको भूमिकामा छन ! सम्मेलनको आयोजक […]

२०७५ कार्तिक २६ गते, सोमबार

प्रधानमन्त्री ज्यु – बलराम तिमल्सिना

प्रधानमन्त्री ज्यु ! छुकछुक छुकछुक छुकछुक छुकछुक आहा ! छुकछुकाउँदै गुड्ने रेल कम्तिको मजाको हुँदैन होला ! तर प्रधानमन्त्री ज्यु , त्यो छुकछुके रेलमा मैले के बेच्न लैजाने होला – गरिवी वेरोजगारी या यही मेरो वैंश ? त्यो छुकछुके रेल चढेर म कुन देश घुम्न जाने होला ? म दोधारमा छु मैले त्यो रेल के […]

२०७५ कार्तिक २५ गते, आईतवार

आज म्हः पूजा

काठमाडौँ, २२ कात्तिक । आज कात्तिक शुक्ल प्रतिपदा , नेवार समुदायले आफ्नो आत्म (म्हः) पूजा पर्व मनाउने गर्दछन् । मानिसको आत्मा नै सबैभन्दा ठूलो र महत्वपूर्ण भएकाले आत्म पूजा गर्ने परम्परा शास्त्रीय भएको धर्मशास्त्रविद् एवं नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिका अध्यक्ष प्रा डा रामचन्द्र गौतम बताउछन । आत्मसन्तुष्ट बनाई खुशी राख्न सके देवीदेवता पनि प्रसन्न भई […]

२०७५ कार्तिक २२ गते, बिहीबार

महाकवि देवकोटाको ११०औं जन्मजयन्ती मनाइँदै

काठमाडौं, २१ कात्तिक । नेपाली साहित्यका विराट प्रतिभा महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको ११०औँ जन्मजयन्ती आज स्वदेश र विदेशमा विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गरी मनाइँदैछ । महाकवि देवकोटाको जन्म विसं १९६६ मा कात्तिक कृष्ण औँसी अर्थात् लक्ष्मीपूजाका दिन काठमाडौँको डिल्लीबजारमा भएको थियो । दश वर्षको उमेरमा कविता लेख्न शुरु गरेका देवकोटाका थुप्रै महाकाव्य, खण्डकाव्य, निबन्ध, कथा, नाटक, उपन्यास, […]

२०७५ कार्तिक २१ गते, बुधबार

“कैसे वुड्वक आदमी है !”– बलराम तिमल्सिना

संस्मरण यो उनन्साठी सालतिरको कुरा हो । त्यो समय म नेकपा माओवादी पूर्वी कमाण्ड अन्तर्गत विभागीय जिम्मेवारीमा रहेर काम गर्थें । कमाण्ड इन्चार्ज मोहन बैद्य किरण हुनुहुन्थ्यो । मेरो कोठा पटनामा थियो भने किरण कमरेड सिलिगुडी बस्नु हुन्थ्यो । त्यो पटक नेपालबाट १२ लाख रुपैयाँ आएको थियो । नेपालबाट धनुषाका कमरेड रामचन्द्र मण्डलले त्यो पैसा […]

२०७५ कार्तिक १९ गते, सोमबार

सपनिको कुरा – प्रशान्त लामा दोङ

“सुनको घुम्टो ओढेको मेरो देश, प्रकृतिको बगैँचाले भरिएको मेरो देश अनि हेर्दै कति रमाइलो छ, तै पनि भित्रभित्र भन्ने गर्छु किन म गरीब छु जस्तो लाग्छ । किन जताततै अन्धकारको सुरूङ छ जस्तो लाग्छ ? कहिले कहिले आँखा बन्द गरेर सपना देख्छु त जताततै ब्वाँसैव्वाँसो भन्दा देख्दिन, दुई खुट्टे जनावर पनि चारखुट्टे जस्तै देख्छु अनि […]

२०७५ कार्तिक १८ गते, आईतवार

रचना विधानका आधारमा ‘दाना’ नाटकको विश्लेषण – नेत्र बहादुर कुँवर

१ विषय प्रवेश ‘दाना’ नाटक नाटककार खेम थपलिया (वि.सं. २०२७) को प्रकाशित छैँठौँ नाट्यकृति हो । यसअघि उनका ‘युद्ध र शान्ति’ (२०६४), ‘नागार्जुन एक्सप्रेस’ (२०६६), ‘सपनाका सपनाहरू’ (२०७०), ‘प्रगतिवादी एकाङ्की नाटक’ (२०७०), ‘उनी मरेका छैनन्’ (२०७२) नाट्यकृति प्रकाशित भइसकेका छन् । यहाँ थपलियाको ‘दाना’ नाटकको रचना विधानका आधारमा मूल्याङ्कन गरिएको छ । २ कथानक ‘दाना’ […]

२०७५ कार्तिक १७ गते, शनिबार

झोला – कुन्साङ कान्छा

खहरेको पुलमाथी छोइगु बलले खुशुक्क खिचेको निम्सरो देखिने तस्बिरमा एउटा झोला छ झोलाको गौरबशाली बिगत छ क्रुर बर्तमान छ उज्यालो भबिस्यको मार्गचित्र छ प्रचण्ड पथिय गद्दारहरुको गुप्त योजनामा मेरो हत्या गर्ने षड्यन्त्रको एक थान तानाबाना बदलाको पोको छ तादिखोला रङ्ग्याएर धर्तिमा जुन बाल्ने सपनाको खोजी गर्ने मेरो प्रिय् प्रिय कमरेड निरबको हत्याको बदला लिने शपथका […]

२०७५ कार्तिक १७ गते, शनिबार