अहिले देशमा हिंसात्मक राजनीतिले पुनः प्रवेश पाएको छ । प्रतिक्रियावादी राज्यको स्वरुपमा परिवर्तन आएपछि आफ्नो लागि केही हुँदैछ भनेर मानिसले केही आशा गरे । पुराना प्रतिक्रियावादी वर्गले राज्य हत्याउने क्रममा केही थान नवप्रतिक्रियावादीहरुलाई भित्र्याउन पाए । नवप्रतिक्रियावादीका वास्तविक चरित्र थाहा नहुञ्जेल मानिस झुक्किन पुगे र केही वर्षअघिदेखि सचेत नागरिकहरुसमेत निराशामा निसास्सिएर बसे । प्रतिक्रियावादी वर्गले […]

आज ९ डिसेम्बर ! अन्तर्राष्ट्रिय भ्रस्टाचार विरुद्धको दिवस ! संयुक्त राष्ट्र संघको महासभाले भ्रस्टाचारको भयावहताको बोध र विरोधको लागि तय गरेको विशेष अर्थ र महत्वको दिन ! त्यसैले यससन्दर्भमा सर्वप्रथम भ्रष्टाचार के हो भनेर चिन्नु जरुरी छ ! कुनै चिजलाई के हो, कस्तो हो, किन हो र कसरी हो भन्ने कुरा त्यसको अर्थ, परिभाषा र […]

१. संसदीय व्यवस्थाविरुद्वको जनमत ः आज सडकमा संसदीय गणतन्त्रका विरुद्व जनप्रदर्शनहरु हुँदैछन् । सरकारले केही दिन अगाडि राजावादीहरुको प्रदर्शनलाई लक्षित गर्दै त्यस्ता प्रदर्शनमा नलाग्न आग्रह पनि ग¥यो । वास्तवमा यो लज्जास्पद दिनको परिकल्पना पनि गरिएको थिएन । सडकमा ‘राजा आऊ, देश बचाउ’ र ‘हाम्रो राजा हाम्रो देश, प्राणभन्दा प्यारो छ’ जस्ता नारा लाग्नुका पछाडि संसदीय […]

आजसम्म पनि भौतिक संसारलाई हेर्न, बुझ्ने, व्याख्या (विश्लेषण र संश्लेषण गर्ने दुई भिन्न विश्वदृष्टिकोण रहेका छन् । पहिलो विश्वदृष्टिकोण हो (चेतना–आत्म) को जन्म पहिले भएको हो र चेतनाबाट नै पदार्थको जन्म भएको हो । यो विश्वदृष्टिकोण (चिन्तन) राख्नेहरुलाई आदर्शवादी (आध्यात्मवादी) भनिन्छ । दोस्रो पदार्थको जन्म पहिले भएको हो र पदार्थको विशिष्ट उपज नै चेतना हो […]

प्रारम्भ ओमप्रकाश खरेलद्वारा सम्पादित ‘महान् योद्धा नेपोलियनको जीवन’ नामक पुस्तक आज पढिसकेँ । किताब पढ्नुभन्दा पहिलो नेपोलियनका बारेमा सामान्य जानकारी त थियो । तर, किताब पढेपछि उनको जीवनको धेरै पाटा पक्षका बारेमा जान्ने मौका मिल्यो । वास्तवमा नेपोलियन एक युरोपका शक्तिशाली सम्राट थिए भन्ने मात्रै थाहा पाएकालाई के लाग्छ होला भन्ने उनी परम्परागत राजपरिवारमा जन्मिएका […]

“अनायका विनश्यन्ति, नश्यन्ति बहुनायका !”हाम्रो प्राचीन पूर्वीय साहित्यमा रहेको माथि शीर्षासीन पदावली/वाक्यको अर्थ स्पष्टै छ कि नेता हुँदै नभएर पनि हुँदैन, नासै हुन्छ; धेरै भएर त झन् हुँदैन, सर्वनासै हुन्छ ! तसर्थ प्रमुख नेता एउटै हुनुपर्दछ !यस्तै मालेमासम्मत एउटा अर्को भनाइ पनि छ, जो यससन्दर्भमा सान्दर्भिक छ : “प्रतिकृयावादीहरु तबसम्म लड्छन्, जबसम्म उनीहरु स्वयं ध्वस्त […]

   १. सरकार देशमा गृहयुद्ध मच्चाउन चाहन्छ ः नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीलाई प्रतिबन्धित गर्नु भनेकै सरकार आफैं गृहयुद्ध मच्चाउन अग्रसर छ भनेर सबैले बुझेकै तथ्य हो । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीले देशमा दलाल संसदीय व्यवस्थाको विकल्प चाहन्छ । उसले जनताका राष्ट्रियताको रक्षा, जनतन्त्र र परिवर्तनका मुद्दालाई मुख्य रुपमा उठाएको छ । त्यसकारण आजको मुख्य संघर्ष दलाल संसदीय […]

“दर्शनशास्त्रको सम्पूर्ण इतिहास दुई परस्पर विरोधी स्कुलहरु आदर्शवाद र भौतिकवादबीच संघर्ष र विकासको इतिहास हो । सबै दार्शनिक धाराहरु र स्कुलहरु यी दुई आधारभूत स्कुलका अभिब्यक्तिहरु हुन् ।” – माओ त्सेतुङ दर्शनशास्त्र के हो ? केलाई दर्शन भनिन्छ ? यसको जन्म र विकास कसरी भयो ? दर्शनले मनुष्यलाई के कुराको ज्ञात गराउँदछ ? दर्शनशास्त्रको मौलिक […]

सत्ताधारी नेकपाभित्र नेताहरुको बीचमा लामो समय पहिलेदेखि लडाइँ चलिरहेको छ । यो लडाइँ कुनै विचार, सिद्धान्त, दर्शन, लक्ष्य, उद्देश्य, देश र जनता भविष्य निर्माणको निम्ति चल्दै आएको लडाइँ र विवाद होइन । यो लडाइँ नितान्त नेताहरुको निहित व्यक्तिगत स्वार्थ, पद, प्रतिष्ठा र पैसाको निम्ति भएको लडाइँ हो । कम्युनिस्ट पार्टी त विपरीततत्वको एकत्व भएकोले पार्टी […]

“बडाले जो ग-यो काम हुन्छ त्यो सर्वसम्मत !? छैन शङ्करको नङ्गा मगन्ते भेष निन्दित !! ??”  – लेखनाथ पौड्याल  (तर पछिका ?? मेरा) ठूलाबडा भनिने, गनिने र मानिनेहरुका बारेमा संश्लेषित उक्त काव्यात्मक कथनले पहिलेदेखि अहिलेसम्मकै हाम्रो समाजका ठूलाबडाका विचार र आचार र तिनको बीचमा देखिएको बेमेल र विपरीतता अनि तिनकाप्रति समाजको सोच, संस्कार र संस्कृतिलाई […]