दर्शनको क्षेत्रमा प्रगतिवाद भन्ने वित्तिकै परम्परागत आध्यात्मवादी चिन्तन, बिचार, सिद्धान्त र नीतिहरु जसले संसार अर्थात प्रकृति र मानव समाजलाई अज्ञेय, अलौकिक, अदृष्य शक्ति विशेषद्वरा सञ्चलित र अपरिवर्तनीय हुन्छ भन्ने रुढ र अन्ध मान्यता राख्दछ त्यसको सकारण खण्डन गर्दै द्वन्द्वात्मक ऐतिहासिक भौतिकवादका आधारमा संसार अर्थात जीव र जगतलाई हेर्ने, व्याख्या गर्ने र बदल्ने कुरा पर्न आउँदछ […]

असार १५ अर्थात् राष्ट्रिय धान दिवस नेपाली कृषि संस्कृतिको गहिरो प्रतीक मात्र होइन राष्ट्रिय आत्मासँग जोडिएको चेतनाको दिवस हो । दुर्भाग्य आज यो दिन कृषि नीति, किसानको अवस्था र खाद्य सुरक्षाप्रतिको राज्यको गम्भीरता परीक्षण हुने सट्टा हिलो खेल र पर्यटनको चहलपहलमा सीमित बन्दै गएको छ । भाषणमा कृषि प्राथमिकता भएजस्तो देखिए पनि व्यवहारमा भने किसानहरू […]

आर्थिक वर्ष २०८२/०८३ को बजेट संघीय संसदमा प्रस्तुत भइसकेपछि अब व्यवसायी, बैंकर, अर्थशास्त्री र सर्वसाधारणको ध्यान मौद्रिक नीतितर्फ मोडिएको छ । आर्थिक समृद्धि, रोजगारी सिर्जना, उत्पादन प्रवर्द्धन र वित्तीय अनुशासन कायम राख्न मौद्रिक नीतिको भूमिका अपरिहार्य रहन्छ । तर विगत केही वर्षयता मौद्रिक नीतिले न त जनविश्वास जित्न सकिरहेको छ न त अर्थतन्त्रको मूलधारमा निर्णायक […]

नेपालमा फेरी बिवादास्पद अमेरिकी योजना एमसीसी व्युँतिएको प्रचार गरिएको छ । जुन प्रचार अमेरिकी सरकार र त्यहाँको एमसीसी परियोजनाकातर्फबाट नभएर काठमाडौंस्थित अमेरिकी दूतावासले गरेको हो । तर अमेरिकी दूतावासले आकस्मिकरुपमा सार्वजनिक गरेको असार चारगतेको वक्तव्यमा एमसीसी परियोजना पुनः सञ्चालन हुने कुनै किटानी कुराहरु उल्लेख गरिएका छैनन् । जुन वक्तव्य आश्वासनमा आधारित देखिन्छ । अमेरिकी राष्ट्रपतिमा […]

चालु आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ सकिन अब केही दिन मात्र बाँकी हुँदा मुलुकको बजेट कार्यान्वयनको अवस्था फेरि एकपटक आलोचना र चिन्ताको विषय बन्न पुगेको छ । नेपालको संघीय संसदीय व्यवस्थाको कार्यान्वयन र सरकारको संरचनात्मक बलियोपनका बाबजुद पनि विकास खर्चको गति आशानुकूल देखिएको छैन । यस आर्थिक वर्षमा सत्तामा रहेका नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेजस्ता संसदका दुई […]

पछिल्ला दिनमा नेपालमा खासगरी राजनीतिक क्षेत्रमा बिचित्रका घटनाहरु हुनथालेका छन् । नारा एकातिर ब्यवहार अर्कातिर हुने नेपालको पार्टी राजनीतिको बिशेषता नै हुनथालेको छ । कतिपयले त जे बोल्ने हो, त्यो नगर्ने र जे गर्ने हो, त्यो नबोल्ने कुरालाई आफ्नो घोषित नीतिनै बनाएको देखिएको छ । जसलेगर्दा समाजमा बिभिन्न किसिमका भ्रमहरुको सिर्जना भएको छ र त्यसबाट […]

नेपालमा राजनीतिक विकृति यति हदसम्म बढेर गएको छ कि हालका शासकहरुले पञ्चायती काललाईसमेत बिर्साउने गरी काम गर्न थालेका छन् । हालको शासन सत्तामा चल्ने पहिलो शर्त पैसा हो । हरेक पद र अवसरका लागि पहिलो शर्त रकमको हुनेगरेको देखिएको छ । त्यसपछि दोश्रो शर्त आफ्ना आफन्तहरु हुन् । तेश्रो र अन्तिम शर्त पार्टीका नेता तथा […]

नेपाल नरहे नेपाली रहन्नन् ? हिमालको उचाईले नेपालीको उचाई बढाएको हो ? सन्झ्याल नरहे संसार चियाउन सकिन्न ? मादल नरहे नाच्न सकिन्न ? अन्य तालबाजामा नाच्दा हुन्न ? मानव सभ्यताको मुहान हिमाल मात्रै हो ? दशैं, तिहार, चुट्का, ख्याली मात्र नेपाली साँस्कृतिक धरोहर हुन ? तराईलाई सुनको टुक्रा, हिमाललाई हिराको उपमा दिएर हाम्रो आँत भरिन्छ […]

नेपालमा गणतन्त्र स्थापना भएको भनिएको १७ वर्ष भएको छ । तर यो अवधीमा गणतन्त्रको संस्थागत विकास पनि हुनसकिरहेको छैनभने विभिन्न कोणबाट विभिन्न किसिमका प्रश्नहरु उठ्न थालेका छन् । नेपालमा स्थापना गराईएको विद्यमान राजनीतिक व्यवस्था पूँजीवादी गणतन्त्र हो । जसलाई कतिप आपूmलाई नेपालको गणतन्त्रको संस्थापक भन्नेहरुले नै ‘बुर्जुवा गणतन्त्र’को संज्ञा दिएका छन् । नेपालमा जनगणतन्त्र स्थापनाका […]