अहिले देशभरि अान्दाेलनकाे वातावरण बनिरहेकाे छ। सडकमा उत्रिन सुरू गरेकाे जनमतलार्इ नयाँ स्कुलिङमा ढाल्न एकदमैं जरूरी छ । विदेशी षडयन्त्रका विरूद्धमा तात्न थालेकाे जनमतलार्इ अांशिक मुद्दाहरूमा बराल्नु हुँदैन । नेपालकाे समस्याकाे वास्तविक समाधान संविधान कार्यान्वयन वा संसाेधनसंग जाेडिएकाे छैन । समस्याकाे जड १२ बुँदे समझदारि हाे। सर्वप्रथम याे प्रकृयाकाे अन्त्य गर्न जरूरि छ । १२ […]

विश्व परिवेशमा यतिखेर मानव समुदायलाई दोस्रो संसारमा बसाउने कल्पना भइरहेको छ । जीव तथा बनस्पतिको शुक्ष्म अध्ययन र अनुसन्धान भइरहेको छ । बास्तवमै भन्नुपर्दा शैक्षिक परिपाटी मानव समुदायलाई चकित पार्ने अनुसन्धान र आविस्कार भइरहेको छ । आज युरोपियन मूलुकको शैक्षिक प्रणाली सिकारूलाई आविस्कार भइसकेको तथ्यलाई सिकाउने भन्दा पनि सिकारूलाई नविन वस्तु तथा नविन तथ्यको खोजि […]

पृथ्बीनारायण शाहको पालादेखी आजको गणतान्त्रिक मुलुकसम्म आईपुग्दा थुप्रै युद्द, द्वन्द र परिवर्तनात्मक कदमहरु भए । त्यो इतिहास रच्न केबल एउटा समूहले मात्र सम्भब थिएन । जात,धर्म,प्रदेश भनि खण्डित र बिचलित भएको भए आज इतिहासको पाना पल्टाएर हेर्दा पुर्बमा टिस्टा र पश्चिम्मा काँगड़ा भनि गर्ब गर्न सक्ने अबस्था सिर्जना हुदैन्थ्यो । नेपाल राज्य भए देखी नै […]

राज्यले नागरिकताबाट सदस्यता प्रदान गर्दछ । नागरिकले पनि राज्यबाट संरक्षणको दायित्व प्राप्त गर्दछ । नागरिकता राज्य र नागरिक बिचको सम्झौता हो । यसले शासन प्रकृयामा भाग लिने अधिकार प्रदान गर्छ र राज्य शक्तिको मार्ग प्रसस्त गर्छ । त्यस्तै भूगोलको सीमाभित्र बस्न पाउने वैद्यता पनि यसले प्रदान गर्दछ । अमेरिकि अनुसन्धानकर्ता फेहरिक गेजका अनुसार अन्यत्र मूलकबाट […]

पछिल्लो समय ‘बुटवल आन्दोलन’ को परिदृश्यले जे देखाईरहेको छ त्यसले हामी सजिलै अनुमान लगाउन सक्छौं कि यो आन्दोलनको पर्दापछाडी संघियता नै गलत त होईन भन्ने बहस सिर्जना भएको छ । जब संघियताको विषय चर्चामा पुग्यो र संविधान निर्माणमा प्रदेशहरु विभाजन भए त्यसपछि संघियता लागू हुने दिशामा अगाडी त बढ्यो तर यहि संघियताले सुर्खेत आन्दोलन जन्मायो, […]

आजदेखि नेपालको संसदभित्र भाले जुधाई शुरु हुँदै छ। भारतीय विस्तारवादको ईसारा र निर्देशनमा भारतीय विस्तारवादको कठपुतली दाहाल सरकारले हिजो मात्र नेपालको संसदमा नेपालको अान्तरिक राष्ट्रियता समेत खलबलिने गरि सिमाङ्कन हेरफेर सहितको संविधान संशोधन प्रस्ताव दर्ता गराएपछि यो भाले जुधाइको वातावरण तयार भएको हो । कंग्रेस ,एमाले र माओवादी केन्द्र यी तीनवटै पार्टीहरु भारतीय विस्तावदका दलाल […]

प्रक्रिया र बिषयबस्तुमा त्रुटी आठ-आठ वर्षमा संविधान बनाउन हतार नहुने केही राजनीतिक दल तथा शासकहरु भमहाभूकम्प पछि देश दुःखीरहेको बेला एकाकए छोटो बाटोलाई अबलम्वन गर्दै फास्ट ट्रयाकको नाममा संविधान जारी गरियो । वर्षाको समय बाढी र पहिरोबाट आक्रान्त मुलुक, त्यसमा पनि किसानहरु वर्षदिनको धानवाली लगाउनमै व्यस्त भएको समयमा मस्यौदा उपर राय सल्लाह सुझावको लागि भन्दै […]

यतिखेर सामुदायिक विद्यालयमा अनुत्तरित प्रश्नहरू उठेको छ । कहिले विद्यालयमा शिक्षकहरूको लापर्बाहीको कुरालाई लिएर त कहिले विद्यालय प्रशासनको काम कार्बाहीलाई लिएर , आज शैक्षिक सवालमा शैक्षिक जगतमा उठ्ने गरेका तमाम प्रकार न्यायिक र गैर न्ययिक मुद्धको सटिक जवाफको निम्ति बोल्नुपर्ने बेला आएको छ । सामुदायिक चरम राजनीतिक तथा शैक्षिक दलालको चक्रव्यूहमा फसेको यथार्थ कसैले नकार्न […]

मुलुकले शान्तिप्रक्रियामा प्रवेश गरेको दस वर्ष पूरा भएको छ । २०६३ साल मंसिर ५ गते तत्कालीन नेपाल सरकार र विद्रोही नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी) बीच बृहत् शान्ति सम्झौता सम्पन्न भएदेखि नै विधितवत् रूपमा नेपाल शान्ति प्रक्रियामा प्रवेश गरेको हो । शान्ति सम्झौताका मुख्य घटनाक्रमहरू संसदवादी दल र माओवादीका बीचमा भएको शान्ति सम्झौता अन्तगरत शान्ति सम्झौता […]

विश्वलाई हल्लाउने गरी आजैको दिन हो नेपालमा जनमुक्ति सेनाको घोषणा भएको हो । निजी खुशी, पारिवारिक माया त्यागेर निरंकुशतावादी एकात्मक राज्य सत्ताको अन्त्य गर्ने भनेर १० वर्षसम्म लडेर शहीद हुनु भएका महान् योद्धाप्रति हार्दिक श्रद्धाञ्जली । घाइते तथा वेपत्ताहरुमा सम्मान । नेपालमा जनमुक्ति सेनाको घोषणा भएको आज १६ वर्ष पूरा भएको छ । संसदीय व्यवस्थालाई […]