२०८२ कार्तिक २५ गते, सोमबार

काठमाडौँ । वैज्ञानिकहरूले चामलको दानाभन्दा सानो ब्रेन इम्प्लान्ट चिप बनाएका छन् । यो मस्तिष्क भित्र प्रत्यारोपण गरिन्छ र विद्युतीय संकेतहरू खिच्छ र इन्फ्रारेड प्रकाश मार्फत प्रसारण गर्छ । यो खोजलाई स्नायु प्रविधिको दुनियाँमा ठूलो उपलब्धि मानिएको छ । माइक्रोस्केल ओप्टो इलेक्ट्रोनिक्स टेदरलेस इलेक्ट्रोड (एमओटीइ-मोट) भनिने यो उपकरण अहिलेसम्म सिर्जना गरिएको सबैभन्दा सानो वायरलेस ब्रेन इम्प्लान्ट हो । यसलाई सिर्जना गर्ने वैज्ञानिक कर्नेल विश्वविद्यालयका इन्जिनियर अल्योशा मोल्नारले यो अहिलेसम्म सिर्जना गरिएको सबैभन्दा सानो उपकरण भएको र यसले मस्तिष्क गतिविधि मापन गर्न र वायरलेस रूपमा प्रसारण गर्न सक्ने बताएका छन् ।
ब्रेन इम्प्लान्ट चिप भनेको एउटा सानो कम्प्युटर चिप हो जुन शल्यक्रियाद्वारा मानव मस्तिष्कमा प्रत्यारोपण गरिन्छ । यसको उद्देश्य मस्तिष्कलाई कम्प्युटर र अन्य इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरूमा सिधै जडान गर्नु हो, जसले गम्भीर रूपमा पक्षाघात भएका वा अशक्त व्यक्तिहरूलाई पनि आफ्नो दिमाग प्रयोग गरेर नियन्त्रण गर्न अनुमति दिन्छ । यो चिपले मस्तिष्कबाट तंत्रिका संकेतहरू पढ्छ र तिनीहरूलाई डिजिटल आदेशहरूमा रूपान्तरण गर्छ, जसले कर्सर सार्न, खेल खेल्न वा टाइप गर्न सम्भव बनाउँछ । यो चिप लगभग ३०० माइक्रोन लामो र ७० माइक्रोन चौडा छ । छोटकरीमा भन्नुपर्दा, यो मानव कपाल जत्तिकै पातलो छ । यसले मस्तिष्कका संकेतहरूलाई प्रकाशमा रूपान्तरण गर्छ, जुन त्यसपछि मस्तिष्कको तन्तु हुँदै रिसीभरमा जान्छ । यसमा २००१ देखि काम गरिएको र यसलाई वास्तविकतामा रूपान्तरण गर्न वैज्ञानिकहरूलाई लगभग २० वर्ष लागेको थियो । यो चिप एल्युमिनियम ग्यालियम आर्सेनाइड भनिने विशेष सामग्रीबाट बनेको हो । यसले प्रकाश मार्फत डेटा प्रसारण गर्छ र त्यो प्रकाशबाट यसको ऊर्जा पनि प्राप्त गर्छ । यसले प्रकाशको पल्स मार्फत डेटा प्रसारण गर्ने प्रविधि प्रयोग गर्दछ, जुन उपग्रह सञ्चारमा प्रयोग हुने प्रविधि हो । उपकरणको पहिलो परीक्षण प्रयोगशालामा उब्जाइएको कोशिका संस्कृतिहरूमा गरिएको थियो । त्यसपछि यसलाई मुसाको मस्तिष्कको भागमा प्रत्यारोपण गरिएको थियो, जसले तिनीहरूको जुँगाबाट जानकारी प्रशोधन गरेको थियो । परीक्षणहरूले चिपले एक वर्ष भन्दा बढी समयसम्म मस्तिष्कका संकेतहरू सही रूपमा रेकर्ड गरेको र मुसाहरू पूर्ण रूपमा स्वस्थ रहेको प्रमाणित भएको थियो ।
हाल प्रयोग गरिएका मस्तिष्क चिप्स वा इलेक्ट्रोडहरू एमआरआई जस्ता परीक्षणहरूसँग उपयुक्त छैनन् र कहिलेकाहीं मस्तिष्कको तन्तुमा जलन वा सूजन हुन सक्छ। यद्यपि, एमओटीइ-मोट उपकरणले एमआरआईको लागि सुरक्षित र मस्तिष्कलाई हानि नगर्ने सामग्रीहरू प्रयोग गर्दछ । यो वायरलेस भएकोले, यसलाई कुनै पनि तारको आवश्यकता पर्दैन, जसले जलन वा संक्रमणको जोखिमलाई हटाउँछ । यसले भविष्यमा साना, वायरलेस उपकरणहरू सिर्जना गर्न मद्दत गर्नेछ।
वैज्ञानिकहरूले यो प्रविधि मस्तिष्कमा मात्र नभई मेरुदण्ड र शरीरका अन्य नाजुक भागहरूमा पनि उपयोगी हुन सक्नेमा विश्वास व्यक्त गरेको छ । भविष्यमा, यसलाई सिंथेटिक खोपडी प्लेटहरू एकीकृत गर्न वा अन्य तन्तुहरूबाट संकेतहरू रेकर्ड गर्न पनि प्रयोग गर्न सकिन्ने बताइएको छ ।
अनुसन्धानकर्ताहरूका अनुसार, यो प्रविधिले मस्तिष्क र स्नायु प्रणाली गतिविधि निगरानी गर्न लामो समयसम्म शरीर भित्र रहन सक्ने साना, वायरलेस उपकरणहरू सिर्जना गर्न मद्दत गर्न सक्छ । – एजेन्सी