संसदीय राजनीति आफैमा एक बिचित्रको खेल हो । जसमा प्रजातान्त्रिक शासन व्यवस्थाको कुरा पनि गरिन्छ र जसको लाठी उसैको भैसीभन्ने मान्यतालाई पनि प्रयोग गरिन्छ । जसमा संसद्मा सत्ता पक्ष र प्रतिपक्षको व्यवस्था छ भने यो व्यवस्था कार्यपालिका, व्यवस्थापिका र न्यायपालिकाको सन्तुलनमा चल्नु पर्दछ । सबै पक्षले आ–आफ्नो सीमाको ख्याल गरेको हुनुपर्दछ । तर उक्त व्यवस्थाहरु […]

माक्र्सवादको भेष धारण गरी अत्यन्तै सुक्ष्म रुपमा माक्र्सवादको भूmटो रुप प्रस्तुत गर्नु, भौतिकवाद विरोधी सिद्धान्तहरुलाई सुक्ष्म रुपमा प्रस्तुत गर्नु, यो नै सामान्यतः राजनीतिक अर्थशास्त्र, कार्यनीतिका प्रश्नहरुमा र दर्शनमा आधुनिक संशोधनवादको लाक्षणिक विशेषता हो – लेनिन । माक्र्सवाद सर्वहारा क्रान्तिको विज्ञान हो । माक्र्सवादको जन्म पुँजीवादको विकासको प्रारम्भिक अवस्थामा भएको हो । कार्लमाक्र्स (सन् १८४८ – […]

नेपालमा पछिल्ला दिनमा विचित्रका राजनीतिक गतिविधिहरु हुने गरेका छन् । खासगरी ०६३ को परिवर्तनपछि नेपालमा आकर्षक र क्रान्तिकारी नाराहरुको आवरणमा विदेशी प्रभावित राजनीतिक ब्यवस्थाको स्थापना हुनपुग्यो । हाल नेपालका हरक्षेत्रमा विदेशीको प्रभाव बढ्दैगएको छ । यस्तो अवस्थामा नेपाली बिशेषताको समाजवादको नारा दिनु आफँैमा गलत हुन्छ । खासमा भन्नेहोभने नेपालको हालको अवस्था अर्धसामन्ति र अर्ध औपनिवेशिकनै […]

वर्तमान नेपालको शासन व्यवस्था न त समाजवादी हो न त असली पुँजीवादी नै । यो व्यवस्था दलाल पुँजीवादी संसदीय व्यवस्था हो । यही व्यवस्थाकै कारण राष्ट्रियता, जनतन्त्र र जनजीवीकाको सवालहरु अति सम्बेदनशील, भयावह र कहालीलाग्दो अवस्था सिर्जना भएको छ । वि.सं. २०४८ देखी २०७९ सम्म आइपुग्दा संसदीय दलहरु ६ पटक संसद् विघठन गरी जनताको चाहना […]

विगत २०० वर्षको इतिहासमा संयुक्त राज्य अमेरिकाका ४ जना राष्ट्रपतिको हत्या भएको छ । त्यसैगरी ७ जना राष्ट्रपतिको हत्या प्रयास भएको छ । पछिल्लो समय १४ जुलाई २०२४ मा पूर्वराष्ट्रपति तथा राष्ट्रपति चुनाव (नोभेम्बर २०२४) का प्रत्यासी डोनाल्ड ट्रम्पको हत्या प्रयास भएको छ । यो आलेखमा घटनाक्रम र त्यसले विश्व राजनीतिमा पार्नसक्ने प्रभावको विषयमा सङ्क्षिप्त […]

हस्तबहादुर केसी कार्ल माक्र्स (१८१८–१८८३) – फ्रेडरिक एंगेल्स (१८२०–१८९५) द्वारा अन्तर्राष्ट्रिय कम्युनिस्ट आन्दोलनमा पहिलो कम्युनिस्ट पार्टी (संगठन) कम्युनिस्ट लिगको तर्फबाट सन् १८४८ फेब्रूअरी २१ का दिन लण्डनबाट कम्युनिस्ट घोषणापत्र जारी गरियो । जुन सैद्धान्तिक रुपमा माक्र्सवाद र उसको दर्शन द्वन्द्वात्मक तथा ऐतिहासिक भौतिकवादी दर्शनको अन्वेषण भयो र पहिलोपटक विश्व सर्वहारा वर्गले माक्र्सवाद र माक्र्सवादी दर्शनका […]

हरेक देश र विश्वकै पहिलो अर्थात जेठो नीति भनेको राजनीति हो । त्यसैका आधारमा अरु नीति, संविधान, ऐन कानून र नियमहरु बन्ने गर्दछन् । त्यसैले राजनीतिक वातावरण सधैँ स्वच्छ र सन्तुलित हुनुपर्छभन्ने गरिन्छ । आज विश्वमै प्राकृतिक वातावरण कसरी स्वच्छ र सफा बनाउने भन्नेबारेमा धेरै बहसहरु हुनेगरेका छन् । तर राजनीतिक वातावरणलाई कसरी सफा बनाउने […]

   विषय प्रवेश दर्शनको जन्म      कहिले    भएको    हो            भने         उत्पादनको           विकास, सामाजिक श्रमविभाजन, व्यक्तिगत सम्पत्तिको उदय, विज्ञानको प्रयोग र वर्गसंघर्षको विकासको प्रक्रियासगँ ै दर्शनको जन्म भएको हो भन्ने कुरा ऐतिहासिक तथ्यहरुबाट पुष्टि हुँदै गएको छ । दर्शनको ऐतिहासिक विकासप्रक्रियाको      अध्ययन               दर्शन      इतिहाससँग          सम्बन्धित           रहेको      छ । दर्शनको इतिहासमा भौतिकवाद र आदर्शवाद तथा द्वन्द्ववाद र अधिभूतवाद […]